Professor: ‘symptomen oververmoeidheid blijken westerse kwaal’. Zo wordt je (weer) zen

Altijd moe en futloos? ‘Een typisch westerse kwaal’. Het heeft volgens deze professor niets te maken met je veeleisende baan. Wij West-Europeanen kunnen gewoon niet juist omgaan met onze emoties. Dáárdoor ervaren we die symptomen van oververmoeidheid. Wat daar tegen helpt? ‘Leef iets meer zoals de mensen in Azië’. Dat lukt zo:

Constant een uitgeput gevoel? — oververmoeidheid symptomen

Volkomen uitgeput plof jij na een lange werkdag neer op de bank. “Wat een dag”. Je hebt amper genoeg energie over om te beginnen aan het avondeten, laat staan dat je jezelf ook nog naar de sportschool sleept. Het ergste? Je voelt je het merendeel van de tijd zo – altijd moe en futloos, altijd oververmoeid. Die tekenen van oververmoeidheid? Waardoor ontstaan die?

Nou, in ieder geval niet door jouw zogenaamde ‘drukke’ baan.

Althans, dat zegt Elliot Berkman – professor Psychologie op de universiteit van Oregon in het boek ‘The Happiness Track’.

“Pas als je werkelijk een fysiek veeleisende baan hebt, zoals iemand die werkzaam is in de bouw, landbouw of nachtdiensten draait in bijvoorbeeld de medische sector, dán heb je recht om te klagen over oververmoeidheid”, zegt Berkman. “In alle andere gevallen is jouw baan niet zo fysiek zwaar dat je ‘s avonds echt helemaal niets meer kunt.”

De werkelijke oorzaak van jouw oververmoeidheid ligt volgens Berkman dan ook ergens anders – in het emotionele vlak, welteverstaan;

Professor Berkman stelt dat jij gedurende de dag zulke ‘energievretende’ emoties ervaart, dat je dáárdoor aan het eind van de dag afgemat bent. En waar die emoties vandaan komen? Vanuit jouw onbeheersbare drang naar altijd “méér en béter.”

En hij heeft geen ongelijk.

Ga het maar eens na; jij wil dolgraag knallen met dat project. Je wil dat hardlooprondje crushen, die presentatie nailen, méér salaris, nog béter opgeleid zijn – en dat terwijl je er een levendig sociaal leven op na houdt.

Deze ‘haantje-de-voorste’-mentaliteit zorgt dan wel voor dat jouw agenda altijd volgeboekt staat, maar het maakt ook moe. En dié moeheid, die los je niet zomaar op met een nachtje goed slapen of een weekend relaxen. 

En dat heeft op de lange termijn zo zijn gevolgen:

Wanneer jij je namelijk iedere dag in de hoogste versnelling begeeft, blijft jouw vermoeidheid zich opstapelen. Hierdoor raakt jouw lichaam steeds meer uit balans; je merkt op dat je moeite hebt met concentreren, je raakt sneller geïrriteerd en kan op de lange termijn zelfs een depressie of een burn out ontwikkelen. Dat wil je niet.

Tijd dus om die versnelling een paar tandjes terug te schakelen! Maar dát blijkt volgens professor Berkman lastig – in ieder geval, als je West-Europees bent.

‘Echts iets westers, die symptomen oververmoeidheid’

Als iemand uit West-Europa heb jij namelijk helemaal geen oren naar het iets kalmer aan doen – je vindt dat snelle leven wel prima. Dat concludeert het onderzoek uitgevoerd door Universiteit Stanford, dat Berkman in het boek aanhaalt.

In dit onderzoek werd een grote groep proefpersonen gevraagd hoe men zich het liefst zou voelen in hun dagelijks leven. Wat bleek?

• Personen die leefde binnen een Westerse cultuur – denk aan West-Europeanen, Amerikanen of Oceaniërs – gaven aan dat zij zich gedurende de dag het liefst opgetogen, enthousiast of euforisch wilde voelen.
• Was men echter opgegroeid binnen de traditionele Aziatische cultuur – denk aan Chinezen of Japanners – dan gaf men de voorkeur aan gevoelens zoals ontspannenheid, sereniteit of kalmte.

Onbewust koppelde beide groepen deze gevoelens aan hun idee van geluk en streefde er dan ook naar deze emoties dagelijks te voelen.

Professor Berkman:

“Westerlingen gaven aan een rijk en vol leven te aspireren, waarbij een succesvolle baan en groot sociaal leven niet mocht ontbreken. Hoe voller hun agenda, hoe blijer ze dachten dat ze zouden zijn. Daarentegen streefden Oosterse proefpersonen naar een kalm leven waarbij een eenvoudige routine, familie en een sterke onderlinge gemeenschap een belangrijke rol zou vervullen – eenvoud.”

Een opmerkelijk verschil dus – maar wat heeft dit te maken met jouw oververmoeidheid?

Veel, zegt de professor;

“Het achterna jagen van het ‘snelle Westerse leven’ put ons uit omdat het leunt op één specifieke soort emotie – ‘positive high intensity emotions’. Deze emoties vragen zowel fysiek als mentaal ontzettend veel van je. Ze zijn dan ook de voornaamste reden voor oververmoeidheid.”

Hij verklaart nader:

Waarom ben ik zo oververmoeid? ‘High intensity emotions!’

Als psycholoog deelt Berkman emoties in in twee categorieën: voelt de emotie positief of negatief én hoeveel energie vraagt een emotie van je – vereist het een ‘hoge’ of een ‘lage’ intensiteit.

Logischerwijs ontstaan vanuit hier 4 verschillende typen emoties:

1. Positieve emoties met een hoge intensiteit
2. Positieve emoties met een lage intensiteit.
3. Negatieve emoties met een hoge intensiteit.
4. Negatieve emoties met een lage intensiteit.

Een positieve emotie met een lage intensiteit voelt bijvoorbeeld erg prettig en vraagt daarbij weinig energie van je – denk het het gevoel van kalmte. Een negatieve emotie met een hoge intensiteit voelt daarentegen slecht én ‘vreet’ veel energie. Je gespannen of angstig voelen, is hier een voorbeeld van.

Plaatsen we dit in een diagram dan ziet dat ‘r ongeveer zo uit:

Lage intensiteit emoties

Zoals je ziet vallen de emoties die – volgens het onderzoek – de Aziatische doelgroep najaagt binnen het lichtblauwe vlak – positieve lage intensiteit emoties. Deze gevoelens voelen fijn én vragen weinig energie.

Zouden ze daarnaast door omstandigheden omslaan naar een negatieve variant, zoals verveling of moeheid, dan zou dit lichamelijk en psychisch geen al te grote tol vragen. Oververmoeidheid of burn-outs doen zich volgens Berkman dan ook zelden voor binnen deze cultuur.

Hoge intensiteit emoties

Daarentegen voelen de emoties die de Westerse doelgroep het liefst ervaart dan wel gewéldig, ze vragen ook véél energie.

Om deze emoties namelijk te kunnen ervaren of vasthouden, plannen we onze agenda’s vol met veeleisende projecten en slaan we heel wat cafeïne achterover om de bijbehorende deadlines te behalen. Volgens Berkman voel jij je hierdoor dan wel ontzettend productief, druk en zelfs succesvol – maar dit langdurig volhouden, put simpelweg uit;

Je constant in deze staat bevinden, prikkelt namelijk het zogenaamde ‘flight-or-fight’ gedeelte in je brein. Hierdoor verhoogt je hartslag en staan jouw lijf en brein op scherp. Dit is handig, zou je werkelijk gevaar onder ogen moeten komen, maar tegenwoordig zal het enige roofdier dat jij tegenkomt een ‘kantoortijger’ zijn.

Deze lichaamsreactie verliest dan ook al zijn functionaliteit en het enige resultaat dat het biedt, is dat jij je constant in de hoogste versnelling begeeft. Het gevolg? Jij raakt oververmoeid en jouw emoties lopen de kans om te slaan in negatieve gevoelens, zoals angst, woede of gespannenheid.

Het is volgens Berkman dan ook niet gek dat ‘wij westenaren’ steeds vaker te maken krijgen met #vermoeidheidsklachten of een #burn out; “Het is haast een typisch westerse kwaal.”

Tijd dus om daar iets aan te doen.

Wat moet je doen als je oververmoeid bent? 3 tips

Je kon het waarschijnlijk al raden:

De truc om van jouw ‘Westerse oververmoeidheid’ af te komen is door, juist, iets meer te leven volgens de Aziatische levensstijl – activiteiten en gevoelens van kalmte verkiezen boven een snelle levensstijl. 

Hiervoor hoef je natuurlijk niet jouw hectische baan op te zeggen – met een paar kleine aanpassingen kom je al een heel eind:

Wat raadt professor Berkman aan?

1. Wees niet zo perfectionistisch

Om korte metten te maken met jouw oververmoeidheid, zal er volgens Berkman eerst een verandering moeten komen in jouw mindset:

Alles hebben, alles kunnen en alles doen? Het kan én het hoeft niet. Leer de waarde inzien van eenvoud. Een weekje helemaal niets doen, tijd doorbrengen met je gezin of een avondje bankhangen is net zo ‘waardevol’ als foto’s van jezelf op social media posten waarin je het ene ‘fantastische’ ding na het andere doet – lage intensiteit, weet je nog.

Kijk er dus een kritisch naar, die drang naar dat ‘perfecte leven’ — te beginnen met je social media gebruik. Je voelt je er namelijk alleen maar ongelukkig door. Wetenschappers van de Pitssburgh School of Medicine toonden namelijk in een groot onderzoek aan dat wanneer je vaak veel tijd besteed op dit medium, je 2,7 keer zoveel kans hebt op een depressie! Niet leuk.

Ga voor jezelf na welke social media werkelijk belangrijk voor je zijn. LinkedIn en Twitter handig? Houden. Voel je altijd maar vlagen van jaloezie zodra je Facebook of Instagram bekijkt, weg ermee. Jouw mentale gezondheid is belangrijker dan een like voor jouw ‘perfecte’ leventje.

2. Wees dankbaar

Oké, het klinkt misschien wel zweverig, maar iedere dag een paar minuten de tijd nemen om op te schrijven waar jij vandaag dankbaar voor bent geweest, is alles behalve truttig – het helpt jou juist die emoties van kalmte en tevredenheid te ervaren.

Neem dus een schriftje of maak een notitie in je telefoon en schrijf 3 dingen die vandaag een glimlach op je gezicht toverde of die jou een gevoel van blijdschap gaven.

Bijvoorbeeld:

• Ik waardeer het enorm dat mijn partner ontzettend lekker had gekookt en ik na thuiskomst direct kon aanschuiven.
• Ik vond het fijn dat Lars mij een compliment gaf over mijn aanpak bij lastige project.
• Ik genoot ontzettend van het lezen van dat nieuwe boek. Erg goed geschreven!

Onschuldig, misschien – maar volgens Berkman verlaagt het uitvoeren van dit soort positieve en laagdrempelige taken drastisch jouw oververmoeidheid. Probeer het dus eens, je hebt niets te verliezen.

3. Leef in het moment: adem

Wil jij die kalme aziatische levensstijl toepassen op jouw ‘drukke westerse levensstijl’ dan kan meditatie natuurlijk niet ontbreken.

En ook dit is niet zo zweverig als dat je misschien denkt – het is wetenschappelijk bewezen dat dit daadwerkelijk jouw zenuwstelsel beïnvloed. Gevolg? Minder stress, meer rust, minder oververmoeidheid.

Ga er dus een lekker voor zitten óf probeer eens deze ademhalingstechnieken met behulp van de geweldige meditatie-app ‘Oak’. Beiden brengen je gegarandeerd dichter bij die ‘positieve lage intensiteit emoties’.

Kortom: wat moet je doen als je oververmoeid bent?

Doodop, futloos of afgemat? Nee hoor, binnenkort niet meer zolang jij het advies opvolgt van professor Elliot Berkman – verkies gevoelens van kalmte, sereniteit en tevredenheid boven die ‘snelle’ en ‘energievretende emoties’.

Hoe je dat ook alweer deed?

Een samenvatting:

• Door jouw onbeheersbare drang naar altijd méér en béter put jij jezelf fysiek en emotioneel uit. Dit zorgt ervoor dat je last hebt van oververmoeidheid. Het kan dat je hierdoor mentale of lichamelijk klachten ervaart.
• Het iets rustiger aandoen zou dit verhelpen, maar door het opgroeien binnen de westerse cultuur ben jij dit niet gewend – je verkiest dan ook liever emoties zoals euforie boven sereniteit.
• Deze zogenaamde ‘positieve emoties met een hoge intensiteit´ zijn dan ook de oorzaak van oververmoeidheid.

De oplossing is simpel:

Voer vaker activiteiten uit die je positieve emoties met een lage intensiteit laten ervaren.

Dit kan onder andere door:

1. Minder perfectionistisch te zijn en genoegen te nemen met ‘minder’, bijvoorbeeld door kritisch om te gaan met je social media.
2. Dagelijks op te schrijven waar je dankbaar voor bent.
3. Regelmatig te mediteren of ademhalingstechnieken te doen.

Let de komende tijd dus eens op je emoties – voelen ze positief en hoeveel energie vragen ze van je? Voordat je het weet is die oververmoeidheid als sneeuw voor de zon verdwenen en ben jij weer je eigen blije ik! 

Nog steeds last van oververmoeidheid, klachten en symptomen?

Merk je nu dat ook dit geen verandering teweeg heeft gebracht en dat jij je nog steeds iedere dag moe bent, raadpleeg dan in elk geval je huisarts – hij of zij kan vaststellen of lichamelijke problemen niet de oorzaak van jouw oververmoeidheid zijn.

Is dat uitgesloten, dan is het een idee om eens te kijken naar de manier waarop je werkt:

Op een verkeerde manier omgaan met die dagelijkse stroom aan taken en projecten kan namelijk ook de oorzaak van jouw uitputting zijn. Slimmer jouw tijd leren indelen en managen kan dan helpen.

Volg daarom eens een cursus Time Management. Het geeft je meer rust en meer overzicht – en dat in 1 dag.

Meer lezen over oververmoeid?

• Mentaal uitgeput? Oververmoeid los je niet op met slapen. De reden (en de oplossing)
• Heb ik een serotonine tekort? Dit zijn de symptomen en wat je er tegen kunt doen
• Sleur in je leven? Omarm het, het maakt je gelukkig!
• Burn-out klachten — of iets anders? Hoogleraar verklapt het verschil
• Stress? Lichamelijke klachten? Herken wat jouw lijf je wil vertellen

​​Op zoek naar goed leesvoer? Lees ons boek!

Je saaie roman inruilen voor iets waar je daadwerkelijk iets aan hebt? Koop ons boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’ en maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen. Leest niet alleen lekker weg, je leert ook hoe je minder tijd op kantoor kunt doorbrengen. Die tijd kan je dan weer besteden aan nóg meer uit je leven halen.