Werken met passie helpt je excelleren in wat je doet. Het haalt het beste in je naar boven en zorgt ervoor dat je in die fantastische flow terecht komt. Toch kun je erin doorslaan: wanneer je te veel passie voor iets voelt, kan hartstocht omslaan in bezetenheid. Met alle gevaren van dien. Hoe je het gezond houdt, vertellen we je hier:
“Niets groots in de wereld werd ooit bereikt zonder passie” zei de Duitse filosoof Hegel. Toch kan werken met passie verraderlijk zijn. We kennen namelijk allemaal de verhalen wel waarin een gemotiveerd persoon doorslaat:
- De schrijver niet niet langer schrijft vanuit zijn interesse in het vertellen van mooie verhalen, maar waarbij de verkoopcijfers de boventoon voeren. Hij laat zijn creativiteit opdrogen vanwege van commercieel belang.
- De atleet die niet langer haar grenzen verlegt en anderen inspireert, maar presentatie wil boeken voor enkel roem. Ook al vergt dat dat zij hiervoor doping moet gebruiken.
- De succesvolle ondernemer die het niet langer als zijn missie ziet om een dienst te verlenen, maar liever zijn financiële prestaties exponentieel ziet groeien. Ook al moet hij daarvoor onnodig grote risico’s nemen.
Veel te vaak vergeten we waarom we ooit onze hart en ziel in een project stopten; wat de redenen waren waarom we al onze tijd en energie wilden opofferen.
Niet langer bekommeren we ons om het uitvoeren of ervaren van de activiteit, maar om het eindresultaat.
Gevaarlijk, zegt Robert Vallerand, hoogleraar aan de universiteit van Quebec.
‘Wanneer succes belangrijker is dan het doel is dat niet alleen schadelijk voor de persoon, maar ook voor zijn omgeving.’ Hij noemt het ‘obsessieve passie’.
In zijn studie onderzocht hij het effect dat het op mensen, hun werk en vooral hun geluk heeft. Dit zijn zijn ontdekkingen én hoe je ermee moet omgaan:
Obsessieve passie: wanneer hartstocht doorslaat
Starten aan een nieuw project is spannend en thrilling tegelijk. Je steekt daarom veel energie erin en vergeet soms zelfs de tijd uit het oog. Zolang jij er maar plezier in hebt, is het prima. Toch? Volgens Vallerand moet je toch een oogje in het zeil houden.
Het gevaar schuilt namelijk in het verliezen van je interesse. Zodra je merkt dat je lol er een beetje vanaf is en de resultaten ondermaats zijn, kan het project als een verplichting gaan aanvoelen.
Maar in plaats van er vervolgens mee te stoppen – omdat ‘het toch niks wordt’ – ga je ermee door. Reden? Je hebt er zoveel tijd en energie in gestoken dat je het project niet wil opgeven.
Wat je vervolgens doet? Je gaat nog beter je best doen. Nog meer tijd erin steken. Nog meer energie.
Ineens wordt het behalen van een eindresultaat belangrijker dan het uitvoeren van de activiteit zelf. Een project of hobby dat jouw eerst plezier en inspiratie gaf, wordt zo ineens een blok aan je been.
Niet alleen verlies je hierdoor interesse en verdwijnt het plezier dat je er ooit in had, het heeft invloed op jou, als persoon:
1. Ineens ga je kritiek persoonlijk opvatten
Wanneer werken met passie niet meer belangrijk voor je is, maar je vooral de resultaten voorop stelt, kan gebrek aan vooruitgang gaan voelen als een persoonlijke mislukking, zegt Vallerand.
Je ziet de resultaten als een verlengstuk van jezelf. En wanneer je daar vervolgens niet tevreden over bent, faal jij.
Ook het ontvangen van kritiek zie je niet langer als feedback op het product, maar als oordeel over wie jij bent als persoon. Niet gezond.
2. Je gaat onrealistische eisen stellen
Daarnaast zul jij je nooit voldaan voelen. Werken met passie zorgt ervoor dat je sneller je doelen behaalt. Wanneer het echter omslaat naar een obsessieve passie blijf je de lat verleggen. Niets is ooit goed genoeg. En omdat jij telkens je verwachtingen bijstelt, blijf je hunkeren naar meer voldoening — meer geld, meer volgers, meer publicaties.
Dat put uit.
3. Je kan sociale isolatie gaan ervaren
Volgens Vallerand zijn mensen met een obsessieve passie ook eerder vatbaar voor depressie, angsten en burn-out. Ook het opbouwen en onderhouden van sociale relaties verloopt moeizamer. Omdat ze al hun tijd en energie in hun werk steken komen ze er gewoon niet aan toe. Dat kan er voor zorgen dat ze pessimistischer in het leven staan.
Werken met passie is dus fantastisch, maar het kan verkeerd uitpakken wanneer het een obsessieve passie wordt. Je betrekt het project ineens op jezelf en zal zelden tevreden zijn met de resultaten. En vrienden, familie of relaties? Je zet hen op de tweede plaats. Goed opletten dus, dat je erin niet in doorslaat.
Dit advies kan daarbij helpen:
Jezelf 1 vraag stellen voorkomt dat je doorslaat in je passie
Zoals je nu weet is werken met passie helemaal geen probleem, zolang het maar niet doorslaat naar een obsessieve passie. Wat je wél wil? Het tegenovergestelde: ‘stabiele passie’, zoals Vallerand het noemt – een gezonde manier om je dromen en doelen tegemoet te gaan.
Wat is een stabiele passie?
In plaats van obsessief met een project bezig zijn, voer je de activiteit uit omdat jij het leuk vindt. Je laat je niet leiden door de beloning, het resultaat of de bijvangsten (succes, geld, roem), maar doet de activiteit omwille van het plezier.
Zo werk je niet alleen aan je doel, maar voel jij je ook nog eens goed!
En mag je dan niet blij zijn wanneer het je iets oplevert? Zeker wel! Het is juist fantastisch wanneer jouw passie ook voor succes zorgt, maar het moet niet de grootste motivatiefactor zijn!
Om jezelf ervoor te behoeden dat jouw hartstocht niet jouw valkuil wordt, zul je daarom regelmatig jezelf 1 vraag moeten stellen:
Doe ik dit omwille van de activiteit of slechts vanwege het resultaat?
Bijvoorbeeld:
- ‘Neem ik dit project aan omdat ik ergens aan wil bijdragen of doe ik het alleen zodat ik het op mijn cv kan zetten?’
- ‘Ga ik vanavond sporten zodat ik beter in mijn vel zit of alleen zodat ik het op Instagram kan posten?’
- ‘Werk ik aan dit schilderij zodat ik lekker creatief bezig kan zijn of alleen zodat ik kan zeggen dat ik schilder?’
Kleine nuances, grote verschillen.
Jezelf afvragen waarom je eigenlijk tijd en energie in iets stopt, zorgt voor een groter zelfbewustzijn. Zo heb je sneller door of je met passie aan iets werkt of slechts destructief bezig bent. Probeer daarom telkens gedrevenheid de reden te laten zijn waarom je uren in een project steekt, niet slechts excentrieke motivatie.
Even tussendoor
Meer van dit soort tips en handige adviezen? Volg ons dan op Instagram. Daar deelt zowel Björn als Tijdwinst.com de beste tips met je op het gebied van timemanagement en persoonlijke effectiviteit.
Blijkt jouw werk een obsessie? Zo herstel je de balans:
Het is lastig om objectief vast te stellen of jouw passie niet een tikkeltje te ver doorgeslagen is. Misschien heb je geeneens door of het jou (of anderen) beïnvloedt. Stel jezelf daarom deze vragen:
- Zeg je afspraken af zodat jij kunt werken aan jouw project?
- Besteed je vervolgens meer tijd eraan dat dat je vooraf had afgesproken?
- Voel jij je gefrustreerd zodra je enige tijd niet aan je project kunt werken?
- Blijf je maar doorwerken eraan, ondanks dat je de doelstelling al hebt behaald?
- Komt jouw gezondheid (slaap- eet en leefpatroon) in het geding omdat je te gefocust bent op het project?
Zodra jij meerdere vragen met ‘ja’ kunt beantwoorden, zou het zomaar eens kunnen zijn dat je niet meer bezig met met de activiteit, maar een obsessie onderhoudt! Je stopt je obsessie zó:
1. Bedenk jouw ‘Waarom’
Merk je dat je niet langer met plezier werkt en de eindbestemming belangrijker is geworden dan de reis, vraag je dan het volgende af (Maak er eventueel een lijstje van!):
- “Waarom wil ik mijn tijd en energie in dit project steken?”
- “Wat wil ik ermee bereiken?”
- “Doe ik het voor het plezier of voor het resultaat?”
- “Welke effecten heeft het op mijn leven? (Leefpatroon, vrije tijd, gezondheid)
- “Welk effect heeft het op mijn (werk)relaties?” (Huwelijk, gezin, collega’s, vriendschappen)
2. Verban je passie (voor één week)
Nadat je het voor jezelf duidelijk hebt gemaakt wat voor impact het op jou, maar ook op anderen, heeft, zul je het moeten ervaren. Neem jezelf voor één week niet aan je project te werken. (Nee, ook niet stiekem een ‘uurtje’!) Je zult hierdoor merken dat je ineens zeeën van tijd over hebt.
- Eindelijk quality-time doorbrengen met je partner? – Het kan!
- Up-to-date raken door die nieuwe cursus te volgen die je maar uitstelt? – Waarom niet!
Nu je niet al je tijd kwijt bent aan jouw project, creëer je ruimte om nieuwe dingen te ondernemen die je misschien te lang vooruit hebt geschoven.
3. Reflecteer over de impact
Doordat je een week niet obsessief bezig bent geweest met een activiteit die normaal het merendeel van je tijd en energie opslokt, heb je ervaren op welke manier je leven verandert. Net als eerder, stel jij jezelf nu een aantal vragen:
- “Welke gebieden komen tot ontplooiing zodra ik minder (of niet meer) mijn obsessie uitoefen? Kon ik eindelijk dat boek lezen of tijd doorbrengen met mijn gezin?”
- “Hoe voelde ik me toen ik een week niet met mijn project bezig was? Voelde dit als een opluchting of miste ik daadwerkelijk de bezigheid?”
- “Hoe veranderde mijn leefwijze toen ik meer aandacht aan mijzelf schonk dan aan mijn obsessie? Ging ik gezonder eten, kreeg ik meer slaapuren of had ik eindelijk tijd voor beweging?”
- “Wat voor effect had het op mijn relaties? Kon ik opeens meer tijd met mijn partner doorbrengen? Was ik minder prikkelbaar ten opzichte van mijn collega’s?
4. Maak afspraken met jezelf
Aangezien je beiden kanten van de medaille ervaren hebt (Je obsessie onderhouden én een week zonder), kun je nu bewust een keuze maken in hoeverre jij je passie jouw leven laat beïnvloeden. Maak daarom afspraken met jezelf:
- Bepaal hoeveel uur per week optimaal zijn om de balans te behouden.
- Blok per week specifieke dagdelen in je agenda waarin jij aan je passie mag werken.
5. Evalueer het proces
Om de zoveel tijd controleren of je nog op koers zit is nodig om ervoor te zorgen dat jouw passie niet wéér uit de hand loopt. Plan daarom elke maand een vast controlemoment in waarbij je stilstaat bij je project. Merk je dat het niet meer draait om het werken met passie en plezier, maar dat de obsessie er weer insluipt? – Ga terug naar Start en begin weer bij stap 1.
Conclusie
Uiteindelijk komt het erop neer dat je een bepaalde balans moet vinden. Werken met passie is alleen vruchtbaar zolang je het doet vanwege de activiteit. Ligt jouw drijfveer bij het behalen van bepaalde resultaten? Pas dan goed op; het is een recept voor het ontwikkelen van een obsessie! Houd de reden wáárom je aan je project begon daarom goed in je achterhoofd en je zult er plezier in blijven houden!
Meer weten?
Wil jij meer te weten komen over hoe jij efficiënt je tijd kunt inplannen zodat een passie niet de kans krijgt uit te groeien tot een obsessie? Volg dan eens onze cursus Time Management en leer in minder dan 1 dag hoe jij verantwoordelijker met je tijd kunt omgaan!
Wie zijn wij?
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
