Na een drukke werkdag lijkt tv-kijken zo verleidelijk voor je ontspanning. Maar het werkt niet. Wat het wél doet is psychische problemen veroorzaken en je brein verprutsen. Gelukkig is er iets anders dat perfect werkt als ontspanning.
In de jaren ‘50 werd de tv onze wereld in geworpen als het wonderkastje dat onze vrije tijd leuker en socialer dan ooit tevoren zou invullen. Met de hele familie rond de buis. Zelfs de tv-loze kinderen uit de straat kwamen kijken! Drie zenders en een paar programma’s stonden garant voor één grote gezelligheid in de woonkamer, zodra er weer iets te zien was.
‘Sociaal’ is die activiteit niet echt meer te noemen, anno nu. We hebben immers ieder ons eigen scherm waar we in verdrinken. ‘Ontspannend’, dan? Zeker niet, heeft onderzoek bewezen.
Toch liegen de tv-kijkcijfers er niet om. Uit onderzoek in 2015 blijkt dat:
- Tv-kijken telt voor 95% van onze vrijetijdsbesteding.
- Per dag doen we dat in Nederland gemiddeld zo’n 190 minuten. Meer dan 3 uur, dus! Da’s ruim 22 uur per week. Bijna een compleet etmaal.
- Wereldwijd ligt het gemiddelde op 25 uur per week. Daar zitten we dus nog net onder. Maar het blijft veel.
De uitspraak “Blijf kijken!” heeft zo een heel nieuwe betekenis gekregen. En dat is geen goed nieuws. Want zoveel tv-kijken is gewoon geen goed idee, zeggen onderzoekers.
Waarom tv-kijken een slecht idee is
De beeldbuis helpt je bovenkamer naar de maan, 21 uur per week. In plaats van stress verminderen en ontspanning bieden, verpest tv-kijken namelijk ons lichamelijk en psychisch welzijn. Als je het tientallen psycho-wetenschappers vraagt, tenminste.
Japans onderzoek van de universiteit van Tohoku bijvoorbeeld, kwam recent nog met schokkende resultaten. Zij onderzochten 290 kinderen in de leeftijd van 5 tot 18 met tv-kijkgewoontes van 0 tot 4 uur per dag. Hun schrikbarende conclusies:
“Hoe meer uren tv een kind kijkt, hoe groter de frontal lobe en frontopolar cortex. Een verschijnsel dat staat voor verlaagde taalvaardigheid. Uit tests die taalvaardigheid en vocabulaire meten, blijkt het IQ in verhouding tot het aantal uren dat een kind tv kijkt – ongeacht geslacht, leeftijd of sociale klasse.”
En:
“Hoe meer uren tv een kind kijkt, hoe groter de hypothalamus, septum en het sensorimotor gebied. Een verschijnsel in het brein dat typisch is voor mensen met borderline, agressieproblematiek en ernstige stemmingsstoornissen.”
Het verandert je brein, ten slechte. En niet alleen dat van de kleintjes.
Een andere recente studie onder adolescenten toont resultaten van dezelfde orde en grootte. Bijna 15.000 kinderen werden er ingezet in dit onderzoek, om ze op latere leeftijd (tussen 18 en 26) opnieuw te bestuderen. De conclusie:
“Jongvolwassenen die meer tv hebben gekeken in hun vroeg-puberale jaren hebben een grotere kans op antisociaal gedrag, op ten minste één arrestatie in hun leven en om achter slot en grendel terecht te komen als volwassene.”
‘Maar voor mij werkt het wel’
Misschien denk je nu, logischerwijs:
‘Maar ik ben een volwassene die niet achter de tralies is terecht gekomen. Ik ben niet in behandeling voor borderline en qua taalvaardigheid kan ik heel goed mee. Dan valt mijn onschuldige avondvullende tv-kijk gedrag toch nog wel mee?’
Mis!
3200 mensen van middelbare leeftijd die door een groep psycho-wetenschappers in de voorgaande 25 jaar van hun leven zijn gevolgd, bleken ernstige gevolgen van het (3 uur per dag) tv-kijken te hebben. Vaak zonder dat ze het doorhadden. Ze presteerden in cognitieve tests namelijk slechter dan het andere deel van de groep, die minder tv keken en in plaats daarvan actievere bezigheden hadden in hun vrije tijd. Oftewel: het brein van de groep veel-tv-kijkers functioneerde minder goed dan de groep minder-tv-kijkers.
Onderzoeksleider Tina Hoang:
“Het is niet precies duidelijk waarom meer tijd achter de tv gelinkt is aan slechtere cognitieve prestaties in het latere leven. Een hypothese is dat tv-kijken niet bepaald een cognitief uitdagende manier van je tijd spenderen is.”
Maar we hadden het over ontspanning zoeken. Cognitieve uitdaging is waarschijnlijk niet echt wat je als ontspanning ziet – precies de reden waarom je tv-kijkt! Lekker verstand op nul en ontspannen. Maar zo werkt het helaas niet.
Ontspanning werkt namelijk niet met een passieve activiteit als tv-kijken. Leren ontspannen doe je met dingen die je brein nét dat beetje actieve uitdaging bieden. die brengen je brein in ‘flow’ – de ultieme staat van ontspanning.
Ontspanning werkt pas écht met ‘flow’
Psychologisch onderzoekers zijn het er over eens. Wij Westerlingen spenderen veel te veel van onze vrije tijd aan passieve activiteiten, zoals tv-kijken. Liever spenderen we die tijd aan enigszins psychologisch uitdagende activiteiten, volgens hen.
Iets dat je brein aan het werk zet, waardoor je lijf uiteindelijk ontspant en ontstrest. Dingen zoals koken, sporten of een instrument bespelen. Dát zijn het soort activiteiten die ons ‘flow’ brengen.
“Flow is het magische verbindingspunt waar onze vaardigheden maar net voldoen aan de eisen van de uitdaging.”
Dr. Mihaly Csikszentmihalyi (spreek uit: “CHEEK-sent-me-hi-ee”) is zo’n psycho-onderzoeker van het effect van ‘flow’:
https://www.youtube.com/watch?v=fXIeFJCqsPsFlow is iets waar je dus nét dat beetje je best voor moet doen. Niet te simpel, maar ook niet te lastig. Precies er tussenin, vind je de ontspanning van flow:
Misschien herken je al wat zaken uit je eigen leven in het flow-overzicht? Je werkdag zit waarschijnlijk linksboven: volop uitdagende situaties en stress op kantoor. En je avond zit zo’n beetje links beneden: op de bank ploffen en tv-kijken.
Toch werkt dat laatste dus niet als ontspanning – en als tegenhanger van de kantoorstress. Uit een review van dr. Mihaly’s boek ‘Flow’:
“De meeste mensen vinden het lekker om de hele avond voor de tv te zitten, wat een slecht idee is. Maar dan zeggen mensen vaak: ‘Wat als dat mij nou gelukkig maakt?’. Het antwoord is dat de hele avond voor de tv zitten je niet oprecht gelukkig maakt. Tv-kijken plaatst je in de linker beneden hoek van de grafiek: bij ‘apathie’. Het heeft niks te maken met uitdaging, niks met vaardigheid. Je zit daar maar, apathisch. Of wanneer je niet helemaal apathisch bent, ben je waarschijnlijk wel verveeld. Blijf dus weg van die tv, en beweeg richting ‘flow’.”
Hoe jij flow vindt, zonder (al te veel) TV
Zoals je de linkerbovenhoek (werk) en de linker- en rechterbenedenhoek (tv) in de grafiek wel herkent, weet je misschien even niks wat in de rechterbovenhoek (flow) zou passen? En eigenlijk wil je die tv ook niet meteen de deur uit doen. Het hoort nu eenmaal een beetje bij je leven – en dat is begrijpelijk.
Maar minderen kan altijd. Een klein stukje van die 3 tv-uren per dag inleveren voor een klein beetje meer flow-tijd. Dat kan toch best?
Een paar ideeën, om wat meer flow in je ontspanning te krijgen:
- Neem wat meer tijd voor het bereiden van je avondmaal. Probeer een nieuw recept uit. Kook, leer, improviseer. Zoek daar je uitdaging en je flow.
- Zet je hardloopschoenen klaar naast je luie stoel. Zodra je voor je afstandbediening reikt, kom je ze tegen – en word je misschien tóch verleid om even je persoonlijk hardlooprecord te gaan verbeteren. Inschrijven voor een wedstrijd helpt ook altijd, als je nog net wat meer motivatie nodig hebt om te beginnen.
- Neem muziekles. Leer een nieuw instrument bespelen en doe dat op een vaste dag, op een vaste tijd met een vaste docent. Daar kom je niet onderuit!
- Puzzel. Bewezen ideale flow-activiteit, door perfecte kruising vaardigheid en uitdaging. Niet te moeilijk, gewoon een leg- of kruiswoordpuzzel bijvoorbeeld. Of een goeie ouwe rubiks!
- Ga naar buiten. Maak een wandeling, zoals Beethoven deed. Verken je wijk, je stad of een stuk natuur bij je in de buurt. Uitdagend, vernieuwend en vooral héél ontspannend.
En daar ging het tenslotte toch om?! Lekker ontspannen, zonder (of met wat minder) tv. Gaat je lukken!
Van binnen voor de tv, naar buiten toe – hupsakee!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
