Je hebt het vast al eens geprobeerd: ‘s ochtends om 5 uur opstaan, een liter water drinken, mediteren, hardlopen, gezond ontbijten en dan fris en fruitig aan je werk beginnen. En dat allemaal nog voor 8 uur. Ondertussen wil je ook nog stoppen met scrollen tot middernacht, je eeuwige uitstelgedrag afleren en meer gefocust willen werken. Klinkt allemaal goed op papier, maar in de praktijk lig je na dag vier alweer snoozend onder de dekens. Natuurlijk wel met je telefoon in je hand. Yes, been there, done that.
Hoe komt dat toch? En belangrijker: hoe leer je wel goede gewoonte aan en een slechte af?
Wat komt aan bod:
- Wat zijn gewoontes?
- De 10 slechte gewoontes die iedereen heeft (gehad)
- Wat zijn goede gewoontes?
- Beloning is soms funest voor je gewoontes
- De kracht van kleine stapjes
- Hoe kan ik een nieuwe gewoonte aanleren? 8 tips van Tijdwinst
- Zo word jij een goede gewoonte-ninja
- Goede gewoontes aanpakken op timemanagement vlak
- Veel mensen vragen ook
Wat zijn gewoontes?
Een gewoonte is iets wat je dagelijks doet en denkt. Denk maar eens aan deze ochtend. Je stond op, je poetste je tanden, zette koffie, nam een ontbijtje en stapte op de fiets of in de auto om naar het werk te gaan. Je deed het allemaal zonder er echt bij stil te staan. Misschien liet je de hond ook nog even uit of had je nog een scrollsessie op je telefoon. Hoe dan ook: jouw ochtenden volgen meestal hetzelfde patroon.
En dat is maar goed ook, want zo hoef je niet telkens opnieuw te beslissen wat je moet doen. Je voert deze acties bijna automatisch uit, waardoor je tijd en energie overhoudt voor andere belangrijke keuzes. Routines en vaste gewoontes maken het leven een stuk makkelijker. Zolang het goede gewoontes zijn natuurlijk.
Want je hebt goede gewoontes en slechte. Laten we beginnen met de slechte gewoontes.
De 10 slechte gewoontes die iedereen heeft (gehad)
- Uitstellen: je weet dat je iets moet doen, maar dan toch stel je het uit. Je haalt een kop koffie, stelt een mailtje op, scrolt nog wat op social media en dan is het tijd voor nog een kop koffie.
- Te veel op je telefoon zitten: vast ook heel herkenbaar. Je wilde alleen maar even de tijd checken op je telefoon, checkt ‘even snel’ Instagram en een uur later scroll je nog door de tijdlijn van vage kennissen.
- Te laat naar bed gaan: nog één aflevering, want jeetje, wat een cliffhanger. “Ik moet weten hoe het afloopt.” Oké, nog eentje dan. En oeps, voor je het weet is het half één ‘s nachts.
- Negatieve zelfpraat: je zegt steeds tegen jezelf dat je ‘het toch niet kan’ of ‘dat gaat nooit lukken’. Heel motiverend (not!)
- Snoozen: die *** wekker gaat voor je gevoel veel vroeger dan je ‘m hebt gezet. Je drukt op snooze. En nog een keer, want je bed ligt zo lekker. En nog een keer en nog een keer… we weten allemaal waar dit toe leidt.
- Ongezonde snacks eten: je lichaam geeft aan dat je geen honger hebt en je wilt graag nog wat kilootjes kwijt. Maar dat hoofd van je hé, dat heeft andere plannen. Dat ziet die zak chips en voor je het weet is ‘ie leeg tijdens het bingewatchen van je favo serie.
- Geen pauze nemen: altijd maar doorwerken, terwijl je hersenen en lichaam schreeuwen om een momentje om te kunnen op te laden.
- Overal ja op zeggen: terwijl je eigenlijk geen tijd of zin hebt.
- Te veel piekeren: je blijft malen over wat je beter had kunnen doen, wat er mis kan gaan.
- Alles tegelijkertijd willen doen: multitasken doe je alsof je een octopus bent, maar uiteindelijk maak je niets echt af.
En ja, er zijn vast nog meer slechte gewoontes voorbeelden. Maar dit zijn wel de meest bekende.
Welk van deze slechte gewoontes kun jij afvinken van de bingokaart ‘slechte gewoontes’? Je weet dat het niet goed voor je is en toch trap je er keer op keer in.
En wat zijn dan toch die goede gewoontes die je leven verbeteren?
Wat zijn goede gewoontes?
Dat zijn gewoontes die je ondersteunen, je helpen om productiever te zijn, beter in je vel te zitten en een prettiger leven te leiden. Denk aan:
- Op tijd naar bed gaan en opstaan
- Regelmatig bewegen, sporten, rekken, strekken en wandelen
- Gezond eten en voldoende water drinken
- Pauzes nemen tijdens je werk
- Je dag plannen en prioriteiten stellen
- Dankbaarheid oefenen, zodat je een positieve mindset krijgt
- Eén ding tegelijkertijd doen
- Je telefoon vaker wegleggen
- Ruimte maken voor ontspanning
- Reflecteren op je dag
En er zijn nog veel meer voorbeelden van goede gewoontes te bedenken. Maar hoe komt het toch dat je bepaalde gewoontes blijft doen, ook al zijn ze niet goed voor je?
Beloning is soms funest voor je gewoontes
Je neemt een rat, een reep chocolade en zet ze samen in een doolhof. Klinkt als een jaren 90 televisieprogramma, maar het was gewoon serieuze wetenschap aan het Massachusetts Institute of Technology. Wat bleek? De rat ontdekte al snel: als ik door dit vreemde gangenstelsel hobbel, krijg ik chocolade. Yes! Na een paar keer wist de rat precies wat ‘ie moest doen en bleef dat trouw herhalen. Logisch, want wie zou dat niet doen voor een stukje chocolade?
En eigenlijk doe jij het net zo. Je krijgt een prikkel (appje op je telefoon) en nog voor je brein goed en wel wakker is, grijp jij al naar je scherm. Waarom? Omdat je weet dat daar een kleine beloning op je wacht: een appje of een like betekent een shotje dopamine. En dat is net zo lekker als chocolade.
Precies die beloning, dat fijne gevoel na je actie, maakt gewoontes zo hardnekkig. Je hersenen leren: actie A = een lekker gevoel. Dat geldt voor goede gewoontes, zoals sporten. Hetzelfde mechanisme werkt ook de andere kant op. Denk aan emotie-eten: je voelt stress (prikkel) en grijpt naar wat te eten (gewoonte) en je voelt je tijdelijk beter (beloning). Fijn voor even, maar op de lange termijn is het niet zo’n succes. De kilo’s vliegen eraan.
Dus vraag je jezelf af: hoe kan ik goede gewoontes aanleren?
De kracht van kleine stapjes
Stel je voor dat je in een boot zit op een grote rivier. Je zet koers naar een plek aan de overkant, maar stuurt per ongeluk net iets te ver naar links. Je merkt er eerst nauwelijks iets van. Maar als je die koers vast blijft houden, vaar je uiteindelijk naar een heel andere kant.
Een simpel voorbeeld, geïnspireerd op het voorbeeld in het boek Automic Habits van James Clear, om te begrijpen waarom kleine aanpassingen in onze dagelijkse gewoontes zoveel invloed hebben. Een must-read ‘goede gewoontes’ boek. Wat vandaag nog onschuldig en onbeduidend lijkt, kan over maanden of jaren een totaal ander resultaat opleveren.
- Regelmatig je financiële situatie checken. Het maakt je niet meteen rijk, maar zorgt wel dat je betere beslissingen neemt.
- Dagelijks een paar minuten besteden aan een nieuwe vaardigheid, zoals een nieuwe taal leren of programmeren, lijkt misschien niet veel. Maar al snel merk je dat je een gesprek in een vreemde taal kan voeren of je collega’s kan uitleggen hoe het programmeren moet.
- Elke dag 2.000 stappen meer zetten dan je nu doet, lijkt niet veel. Maar op de lange termijn zorgt het ervoor dat je fitter wordt.
Kleine, consistente veranderingen zijn als die subtiele koerscorrectie in je boot. Ze lijken onbelangrijk, maar bepalen uiteindelijk waar je uitkomt.
Hoe kan ik een nieuwe gewoonte aanleren? 8 tips van Tijdwinst
Goede gewoontes helpen je verder in het leven. Ze zorgen dat je fitter wordt, productiever werkt, minder stress ervaart of simpelweg lekkerder in je vel zit. Maar slechte gewoontes? Die sluipen er vaak in als die ninja uit je favoriete actiefilm: onzichtbaar op de loer en slaan precies op het verkeerde moment toe.
Gelukkig kun je hier iets aan doen. Met de juiste aanpak kun je slechte gewoontes afleren en nieuwe, positieve gewoontes aanleren. Zonder dat het voelt alsof je op wilskracht een marathon rent. In dit artikel geven we je 8 praktische tips waarmee je slimmer, makkelijker en leuker werkt aan de beste versie van jezelf. Ook als je nu denkt: “Ja maar, ik heb al honderd keer geprobeerd te veranderen”, deze keer pak je het anders aan.
Stap 1. Maak het pijnlijk zichtbaar
Voordat je iets kunt veranderen, moet je weten wat je eigenlijk allemaal aan het uitspoken bent. De slechtste gewoontes doen zich namelijk ongemerkt en op lastige momenten voor.
Schrijf daarom eens je gewoontes op. Loop een dag rond met een notitieboekje (of je telefoon) en schrijf alles op wat je doet. Ja, dus ook dat vijfde koekje dat je eet en ‘even snel’ (lees 45 minuten) op TikTok kijken.
Sorteer deze punten in:
- Positief (zoals water drinken, je oma bellen, sporten)
- Neutraal (neuspeuteren… niet fris, maar ook niet schadelijk)
- Negatief (doorwerken tot 22.00 uur, een hele zak chips eten)
Zo zie je al heel snel of jouw gewoontes behulpzaam zijn richting de beste versie van zelf, of toch meer richting: help, ik ben Netflix-verslaafd gaan.
Tip: maak je nieuwe gewenste gewoonte concreet. Niet: “Ik ga gezonder eten”, maar “Elke dag eet ik 3 keer een zelfgemaakte maaltijd from scratch.”
Stap 2. Koppel het aan iets dat je toch al doet
Nieuwe gewoontes voelen vaak als extra werk, maar als je ze plakt aan iets dat je toch al doet, voelt het veel minder als extra werk. Meer als: “Ach ja, waarom ook niet?”
Plak je nieuwe gewoonte aan een al bestaande gewoonte:
- “Na mijn koffie ruim ik meteen de vaatwasser uit.”
- “Na het uitlaten van de hond geef ik meteen de planten buiten water.”
- “Na het poetsen van mijn tanden doe ik meteen 5 burpees.”
Hoe meer dingen je aan elkaar koppelt, hoe soepeler je nieuwe gewoonte gaat.
Stap 3. Zorg voor een goede omgeving
Onze omgeving heeft invloed op wat we doen. Dus: maak goede gewoontes makkelijk zichtbaar en slechte onzichtbaar.
Voorbeeld:
- Wil je minder chips eten? Leg die zak chips achterin een keukenkastje waar je moeilijk bij komt. En leg gezonde snacks in het oog, op de keukentafel.
- Wil je vaker sporten? Leg je dumbbells midden in de woonkamer. Daar kan je niet omheen.
- Wil je elke dag gitaar spelen? Zet je gitaar naast de bank.
Hoe meer aanwijzingen je ziet voor je goede gewoonte, hoe groter de kans dat je het ook doet. En hoe minder je de aanwijzingen van slechte gewoontes ziet, zoals die zak winegums op je bureau, hoe makkelijker het is om het niet te doen.
Stap 4. Maak het onweerstaanbaar
Je hersenen zijn gek op dopamine, weet je nog: de rat en chocolade? Dat geluksstofje krijg je niet alleen van chocolade, likes of een berichtje. Maak je nieuwe gewoonte net zo leuk, dat er een shot dopamine vrijkomt.
- Combineer iets leuks met iets nuttigs) Zoals alleen Netflix kijken als je op je loopband loopt. Of alleen je lievelingsmuziek luisteren als je je huis staat te poetsen.
- Zoek een gezellig team. Omring jezelf met mensen die jouw gewenste gewoonte al hebben. Dus wil je hardlopen? Sluit je aan bij een hardloopclub. Wil je vaker koken? Start een kookclub.
- Vind de oerdrift. Vaak wil je iets omdat het een diepere behoefte vervult: sociaal contact, rust, erkenning of overleven. Waarom blijf je doomscrollen? Waarschijnlijk zoek je naar ontspanning of connectie. Waarom eet je die hele zak chips? Misschien ben je gewoon moe of wil je comfort. Als je weet wat je echt zoekt, kun je deze behoefte op een gezonde manier invullen.
- Koop die mooie waterfles waar je blij van wordt, zodat je vaker water drinkt.
Even tussendoor!
Wil je meer van dit soort slimme tips om nieuwe gewoontes aan te leren en je te focussen op wat echt belangrijk is? Je vindt er nog veel meer in ons nieuwste boek: Full Focus Op Wat Écht Belangrijk Is – Elke Dag Met De Juiste Dingen Bezig Zijn.
Ben je geen boekenwurm? Geen probleem. Je kunt ons ook volgen op Instagram, Pinterest of luisteren naar de tweewekelijkse Tijdwinst Podcast voor praktische ideeën en inspiratie.
En wil je helemaal niets missen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Dan krijg je regelmatig onze nieuwste artikelen in je inbox.
Stap 5. Maak het belachelijk makkelijk
Nieuwe gewoontes sneuvelen vaak omdat ze te veel gedoe zijn. Dus: hoe minder moeite het je kost, hoe groter de kans dat je het wel doet. En voor slechte gewoontes geldt precies het tegenovergestelde.
- Wil je ‘s ochtends mediteren? Maak alvast een meditatielijst aan op Spotify, zodat je deze direct op play kunt drukken.
- Wil je sporten? Trek je sportkleding meteen aan na het opstaan, zodat er al een drempel minder is om het daadwerkelijk te gaan doen.
- Wil je meer lezen? Leg een boek bij de wc, op je keukentafel en naast je bed.
- Minder snoepen? Haal het niet meer in huis.
Zo heb ik mijn sportspullen al klaarliggen om een home work-out te doen. Ik volg daarvoor een leuk YouTubekanaal met work-outs. Daardoor vind ik het vaak leuk om te doen, makkelijk om te beginnen en wil ik de trainer (en mezelf) niet teleurstellen door het niet te doen.
Automatiseer het. Zet een systeem op waardoor je er niet meer over hoeft na te denken.
- Productiever worden? Leg je telefoon in je bureaula en doe die op slot.
- Beter slapen? Hang verduisterende gordijnen op en verwijder je tv uit de slaapkamer
Stap 6. Maak het leuk
We doen liever dingen die fijn aanvoelen en leuk zijn. En we herhalen liever dingen die ons direct belonen. Dus: geef jezelf een kleine beloning na je nieuwe gewoonte. En nee, een nieuwe gewoonte aanleren is niet duur. Je kunt het ook met hele kleine zaken belonen.
- Na het sporten: geniet van een warm bad, een massage of een verse smoothie
- Na een productieve werkdag: lees een goed boek of wandel in het park met een vriend(in)
- Vroeg opstaan? Trakteer jezelf op een bijzonder kopje koffie, van versgemalen bonen
- Weekbudget gehaald? Geef jezelf een compliment, geen nieuwe designertas
- Gewoon een goede dag gehad? Koop een bos bloemen of een kleinigheidje voor jezelf
- Gebruik een goede gewoontes app zodat je steeds kunt aanvinken als je je goede gewoonte hebt gedaan. Dat voelt goed!
En: mis nooit een tweede keer. Heb je een keer ‘gefaald’? Dat is helemaal niet erg, maar laat het niet een tweede keer gebeuren.
Stap 7. zorg dat je in topvorm bent
Als je compleet gesloopt thuiskomt na een werkdag, met honger en slecht hebt geslapen, is het veel moeilijker om je goede gewoontes vol te houden. Dan wint die pizza, scrollen op social media en urenlang series kijken gewoon. Investeer daarom in jezelf door:
- Op tijd te gaan slapen. Je wilskracht lekt weg als je moe bent
- Gezond te eten. Minder suikerpieken en alcohol en meer groente en fruit
- Te bewegen. Je hoeft geen marathon te rennen, maar een stevige wandeling of een paar push-ups doen al wonderen
- Rust mentaal uit. Mediteer, adem rustig, douche koud als je durft
Hoe fitter jij bent, hoe makkelijker het is om je goede gewoontes vol te houden.
Stap 8. Probeer niet alles tegelijkertijd
Als je nieuwe gewoontes wilt aanleren en oude afleren, probeer dan niet alles tegelijkertijd. Want geloof me, dat gaat niet lukken. Zoek in plaats daarvan liever naar een sleutelgewoonte. Dat is één kleine verandering die vanzelf andere positieve veranderingen op gang brengt. Alsof je een dominosteentje omduwt.
- Sta een half uur of een uur eerder op. Zo heb je genoeg tijd om rustig te ontbijten, te sporten of te lezen voordat de rest van het huis ontwaakt.
- Geen schermen een uur voor het slapengaan. Hierdoor slaap je beter, sta je frisser op en ben je minder moe.
- Maak zelf je lunch klaar. Dan heb je meer controle over wat je eet en hoef je niet naar de bedrijfskantine waar je verleid wordt door een worstenbroodje
- Leg ‘s avonds je outfit voor de volgende dag klaar. Zo heb je minder stress in de ochtend en loop je er altijd verzorgd bij.
Kies dus een of twee gewoontes en neem de tijd om hieraan gewend te raken. Pas als ze automatisch gaan, voeg je er een nieuwe aan toe.
Zo word jij een goede gewoonte-ninja
Oké, samenvattend: je hoeft dus echt niet ’s morgens om 6.00 uur te mediteren met een wortelsap en een halve marathon achter de kiezen. Sterker nog: liever niet. Begin liever klein en pak je gewoontes één voor één aan. De slechte gewoontes afleren en vervangen doe je op een manier die haalbaar is (en een beetje leuk) blijft.
Dus, nog even de tips kort op een rijtje:
- Maak het pijnlijk zichtbaar
- Koppel je nieuwe gewoonte aan iets wat je toch al doet
- Zorg voor een goede omgeving
- Maak het onweerstaanbaar
En vergeet niet: kleine stapjes tellen ook. Jij bent de kapitein op je gewoonte-boot en die kan best wat koerscorrectie gebruiken.
Hoe belangrijk gezonde micro-gewoontes al kunnen zijn, laat ook Eline van Beest zien in de Tijdwinst Podcast. De topondernemer gaat in gesprek met Time management expert Björn Deusings over hoe micro-gewoontes al een vangnet kunnen vormen om de focus te behouden.
Goede gewoontes aanpakken op timemanagement vlak
Wil je op het gebied van timemanagement ook goede gewoontes aanleren en slechte gewoontes afleren? Dan is onze 1-daagse cursus Time Management precies wat je nodig hebt. In één dag krijg je praktische handvatten om slimmer met je tijd om te gaan, rust in je hoofd te creëren en weer grip op je werkdag te krijgen. Of je nu worstelt met een overvolle inbox, een eindeloze to-do lijst, ad-hoc klusjes of simpelweg geen ‘nee’ durft te zeggen — tijdens de cursus leer je hoe je deze valkuilen de baas wordt.
We werken bewust met kleine groepen (maximaal 12 deelnemers), zodat er ruimte is voor persoonlijke aandacht en jouw specifieke vragen. En het blijft niet bij die ene dag: dankzij de onbeperkte follow-up helpen we je ook daarna om je nieuwe gewoontes vol te houden. Bekijk snel de beschikbare data en boek de training.
Veel mensen vragen ook
-
Welke gewoontes kun je het beste aanleren?
De beste gewoontes sluiten aan bij jouw waarden en doelen en zijn haalbaar op de lange termijn. Denk aan meer bewegen, beter slapen, minder schermtijd of elke dag een planning maken. Kies gewoontes die je leven makkelijker, gezonder of productiever maken, zodat je gemotiveerd blijft. Begin klein en bouw stap voor stap op.
-
Waarom is het zo moeilijk om een nieuwe gewoonte vol te houden?
Je brein kiest graag voor de weg van de minste weerstand, waardoor oude patronen hardnekkig blijven. Nieuwe gewoontes kosten energie en consistentie en vaak verwachten we te veel in één keer. Ook ontbreekt vaak een systeem of trigger waardoor de gewoonte vanzelfsprekend wordt. Daarom is langzaam opbouwen cruciaal.
-
Hoe lang duurt het echt om een gewoonte aan te leren?
Het duurt gemiddeld 66 dagen om een nieuwe gewoonte te automatiseren, maar dit verschilt per persoon en per gewoonte. Kleine gewoontes gaan sneller, grote veranderingen kunnen maanden kosten. Belangrijk is om je niet blind te staren op het aantal dagen, maar op de consistentie. Het gaat om volhouden, niet om perfectie.
-
Wat zijn de grootste valkuilen bij het opbouwen van nieuwe gewoontes?
Te veel tegelijk willen veranderen is een veelgemaakte fout. Ook overschatten mensen hun wilskracht en onderschatten ze hoe belangrijk triggers en een goed plan zijn. Een andere valkuil is perfectionisme: denken dat het meteen elke dag goed moet gaan. Vergeet niet dat terugvallen erbij hoort en dat je altijd opnieuw kunt beginnen.
-
Hoe begin ik met een gewoonte zonder meteen té veel te willen?
Begin met een klein en concreet stapje dat bijna niet kan mislukken, bijvoorbeeld 5 minuten bewegen in plaats van meteen een uur sporten. Koppel je nieuwe gewoonte aan een bestaande routine, zoals tandenpoetsen of koffiezetten. Zo wordt het makkelijker en voelt het minder als een enorme opgave. Succes komt van stap voor stap opbouwen.
-
Wat helpt beter: wilskracht of een goed systeem?
Een goed systeem helpt beter dan alleen vertrouwen op wilskracht. Wilskracht is als een spier: die raakt uitgeput. Met een systeem, zoals vaste triggers, reminders, een omgeving die je ondersteunt, maak je het makkelijker om de juiste keuze automatisch te maken. Zo hoef je minder te “vechten” tegen jezelf.
-
Hoe zorg ik dat ik consistent blijf, ook als ik geen zin heb?
Maak de drempel zo laag mogelijk en herinner jezelf aan het waarom van je gewoonte. Bouw een routine die niet afhankelijk is van motivatie, maar van structuur. Beloon jezelf voor je inzet en focus op de kleine successen. Consistentie ontstaat door discipline en door slimme systemen.
-
Hoe ga ik om met terugval zonder de motivatie kwijt te raken?
Zie terugval als een normaal onderdeel van het proces, niet als een mislukking. Analyseer wat er misging en pas je plan aan om het de volgende keer makkelijker te maken. Vergeet niet: één keer missen verpest je voortgang niet. Maar opgeven wel. Wees mild voor jezelf en pak de draad weer op.
-
Welke rol speelt mijn omgeving bij het aanleren van gewoontes?
Je omgeving heeft enorme invloed: het kan je vooruit helpen of juist tegenwerken. Zorg dat je omgeving je nieuwe gewoonte ondersteunt, bijvoorbeeld door verleidingen weg te halen of steun te vragen van anderen. Mensen met dezelfde doelen kunnen je motiveren en verantwoordelijk houden. Maak van je omgeving een bondgenoot.
-
Wat zijn kleine, haalbare gewoontes die veel impact hebben op de lange termijn?
Voorbeelden zijn: elke dag een glas water extra drinken, een korte wandeling maken, je dag plannen of ’s avonds je telefoon wegleggen. Dit zijn gewoontes die weinig moeite kosten, maar grote voordelen opleveren voor je gezondheid, energie en productiviteit. Ze helpen je om op termijn meer grip op je leven te krijgen.
-
Hoe bouw ik meerdere goede gewoontes op zonder mezelf te overvragen?
Begin met één gewoonte en maak die eerst eigen voordat je er een nieuwe aan toevoegt. Bundel gewoontes eventueel tot een ‘gewoonte ritueel’ als ze goed bij elkaar passen, zoals tandenpoetsen en flossen. Kies prioriteiten en geef jezelf de tijd om te wennen. Zo houd je het leuk en haalbaar, ook voor gezonde gewoontes en afvallen.
Wie zijn wij? | Training Timemanagement
Tijdwinst.com is hét trainingsbureau voor iedereen die slimmer en efficiënter wil (samen)werken. Door het hele land geven we verschillende (online) trainingen, van timemanagement en assertiviteit tot gesprekstechnieken en snellezen. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Bekijk onze website of blogs en schrijf je in voor een van onze (digitale) trainingen!
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
