Vakanties gaan altijd te snel. Voor je het weet zit je weer met een bakkie pleur op kantoor naar je scherm te staren. Gelukkig ís er een manier om dat vakantiegevoel nét wat langer vast te houden.
Vakantie is fantastisch. Én vakantie is hard nodig. Een goede reden om ál je vakantiedagen ook echt elk jaar op te nemen. Maar over de tijd daarna zal ik je geen illusies voorhouden: die vakantiedagen blijven beperkt, vakantie duurt niet eeuwig en dat vakantiegevoel daarna ook niet.
Helaas heb ik geen middeltje om je leven één grote vakantie te doen lijken, of je nu op de Bahama’s of op kantoor zit. Maar dat vakantiegevoel nog even wat langer vasthouden, daar heb ik wel wat voor.
Met een aantal wetenschappelijke onderzoeken is men er namelijk achter gekomen hoe dat werkt; de nasleep van een vakantie, en hoe dat vakantiegevoel vasthouden precies werkt.
Het slechte nieuws: vakantiegevoel vasthouden lukt normaal 2 tot 4 weken
Het slechte nieuws: je fijne vakantiegevoel is zo ongeveer 2 weken tot een maand na terugkeer houdbaar, afhankelijk van hoe goed je hebt afgeschakeld tijdens je vakantie. Het ‘fade out effect’ wordt dit door de onderzoekers genoemd. Na die periode ben je weer terug op het punt waar je was vóór je vakantie, qua geluk, energie en motivatie.
Dat concludeerde onderzoekster Jessica de Bloom van Tilburg University in het onderzoek ‘Effects of vacation from work on health and well-being: Lots of fun, quickly gone. Work and Stress’ ui 2010.
“Ik geloof dat het ‘fade out effect’ een natuurlijk fenomeen is, waarbij mensen zich in een bepaalde omgeving op een bepaalde manier voelen”, zegt De Bloom. “Na thuiskomst belanden vakantiegangers al gauw weer in de reguliere werk-omgeving en voelen ze zich dus ook weer zoals ze zich normaal gesproken op die plek voelen. Niet per sé, maar meestal ook niet zo goed en positief als tijdens de vakantie – waar men de omgeving in eigen hand heeft, vol vrijheid en nieuwe ervaringen.”
Het is dus onoverkomelijk en helemaal te verklaren, die terugval in je werk-staat.
Wat die terugval vaak accelereert is terugkomen en meteen tegen een stapel documenten en een volle inbox aanlopen. Die extra stress bij terugkeer doet het vakantiegevoel meteen wegebben als een golf aan zee.
Het goede nieuws: dat kún je verlengen (op 3 manieren!)
De oplossing?
Je kúnt net als deze workaholic elk kwartaal op vakantie gaan, om het vakantiegevoel sneller weer terug te krijgen – maar ik kan me voorstellen dat je niet zo vaak per jaar weg kunt van kantoor of van huis.
Gelukkig bleek uit het onderzoek dat er ook een manier is om dat wegebben tegen te gaan, en dat aangename vakantiegevoel nog nét even langer bij je te houden. 3 manieren, eigenlijk. Die je allemaal makkelijk zelf kunt toepassen, voor tijdens of na je vakantie.
1. Vermijd vakantie-inhaal-werk
Van wandelen in de bergen, naar spitten door bergen informatie. Dat is hoe de terugkomst op kantoor er voor de meesten uitziet. Dé grootste vakantiegevoel-killer.
Dat concludeerden de Duitse wetenschappelijke vakantie-onderzoekers Sonnentag en Fritz in hun onderzoek ‘Recovery, Well-Being, and Performance-Related Outcomes: The Role of Workload and Vacation Experiences’ uit 2006:
“Tijdens vakantie stapelt het werk zich vaak op waardoor de werknemer, bij terugkomst, eerst al deze taken moet wegwerken voordat hij aan zijn reguliere werktaken kan beginnen. Dit verhoogde werkniveau verbruikt al heel snel de extra verkregen energie (van de vakantie) en verhoogt de noodzaak om opnieuw te herstellen, wat zich uit in een lager niveau van welzijn.”
Is vermijden van vakantie-inhaal-werk moeilijk in jouw functie? Plan dan de tijd die je na je vakantie nodig hebt om de tijdens je vakantie binnengekomen mails en ander werk te verwerken, vóór je vakantie (ruim) in in je agenda. Onderschat de tijd die dit kost niet, zo minimaliseer je de kans op onrust en stress.
Ga tijdens deze ingeplande tijd na je vakantie ook écht aan de slag met je mails en verwerk ze één voor één om te komen tot een lege inbox en heldere prioriteiten. Laat je dus niet verleiden om bij terugkomst gelijk op allerlei ad-hoc verzoeken van collega’s en klanten in te gaan. Wat helpt: zet je vakantie-out-of-office-melding één of (nog beter) twee dagen later dan je daadwerkelijk weer op kantoor bent. Zo creëer je voor jezelf ruimte om eerst het noodzakelijke overzicht terug te krijgen. In onze uitgebreide out-of-office handleiding leer je de do’s and don’ts van een goed out of office-bericht.
2. Denk op het werk aan werk, en op vakantie aan vakantie
Oké, op je werk mag je natuurlijk ook soms aan vakantie denken. Maar andersom is absoluut geen optie: denken aan werk tijdens vakantie. Tenzij het positief denken is – negatief denken aan werk is werkelijk uit den boze.
Niet alleen haal je jezelf uit het vakantiemoment, wanneer je op een Grieks terrasje aan die vervelende mail van vorige week donderdag denkt. Het ruïneert daarnaast op voorhand je vakantiegevoel bij terugkomst al. Ook een conclusie van het duo Sonnentag en Fritz:
“Negatieve reflectie op het werk tijdens vakantie voorspelde directe afwezigheid van welzijn direct na de vakantie, of binnen 2 weken na terugkomst. Het lijkt erop dat negatief denken over het werk tijdens vakantie het herstel en ‘opladen’ tijdens die periode in de weg staat.”
Stress is de oorzaak dat negatief denken aan werk je vakantie en het after-vakantie-gevoel verpest, ontdekten zij. Sappig detail: dat geldt alleen voor werkgerelateerde stress, niet voor vakantiegerelateerde stress (want laten we eerlijk zijn, die is er ook).
Een beetje gedoe om een kapotte huurfiets mag er dus zijn, maar denken aan de presentatie van volgende week waar je tegenop ziet is een ‘no go’ – als je écht wil opladen en genieten tijdens je vakantie, en je er langer dan 2 weken van wil nagenieten. Leer dus om te stoppen met piekeren en oefen dit gelijk tijdens je vakantie.
3. Plan een paar after-vakantie-relax avonden
Bij het gedeelte in het onderzoek van Sonnentag en Fritz waarbij ze docenten onderzochten, ontdekten ze nog iets opvallends. Docenten die hun vrije tijd ná de vakantie gebruikten om te relaxen, hadden een véél langzamer ‘fade-out effect’.
Door die extra bergen werk die na de vakantie op je liggen te wachten gebruik je je in de vakantie verkregen relax-reserves meteen op. Dat effect ga je tegen door ze beetje bij beetje weer aan te vullen, in de weekenden en avonduurtjes.
Plan die ontspan momenten dus in! Geen strijkwas, geen administratieve taken, geen ‘moetjes’ gedurende je vrije tijd in de week na je vakantie. Maar zoveel mogelijk relaxte dingen: wijntjes drinken in de tuin, eten met vrienden, sporten of een avondje lezen in bad. Waar jij ook blij en relaxt van wordt: plan dat deze week in.
Ook buiten de weken na je vakantie is het slim om bewust tijd te maken voor échte ontspanning. Niet (goed) ontspannen buiten je werk, door er de tijd niet voor te nemen, is namelijk een van de belangrijkste oorzaken van burn-out. Maak je vrije tijd dus écht vrij met deze handige tips!
Dóe het!
Doe het allemaal voor je eigen bestwil, en voor dat vakantiegevoel vasthouden. Want wat zou het zonde zijn als dat prachtige Spaanse binnenland binnen een week alweer naar de achtergrond is verdwenen. Een vage droom die even warm als onwerkelijk afsteekt bij het kille kantoor tussen de bergen mails en rapporten waar je je daarna weer begeeft.
Want helaas: werken moet. Maar vakantie moet net zo goed! En het liefst zo goed als het kan. Maximaliseer die vakantiepret en de ontspanning die je zo hard nodig hebt daarom, met deze tips. En nu nog even achterover leunen met je denkbeeldige cocktail en de zon op je bol. Terwijl de tikkende airco en kletsende collega’s naar de achtergrond verdwijnen, keer jij nog héél even terug naar de Riviera – in je hoofd dan. Heb je verdiend.
