Of je nog stukken kunt doornemen voor een meeting. En of je een onderzoeksrapport kunt doorlezen, dat vast relevant is voor je projectplan. Oh ja, en dan heeft je collega ook nog een boek op je bureau gelegd dat je écht moet doornemen. Tja, als kantoorwerker heb je soms stapels leeswerk liggen. Hoe je daar in minder tijd doorheen komt? Door voor elke tekst de juiste leesmanieren te kiezen!

Ja maar, lezen is toch gewoon lezen?

Nou, niet dus! Niet elk document hoef je even grondig te lezen. Er bestaan allerlei leesmanieren, die verschillen in hoe grondig en intensief je een tekst leest.

Soms moet je inderdaad alle argumenten van voor tot achter kennen en zit er niets anders op dan dat je een rapport in detail doorneemt. Maar andere documenten kun je prima globaal lezen. Je gaat bijvoorbeeld gericht op zoek naar specifieke informatie, of je scant de koppen om zo te ontdekken welke alinea’s het meest interessant zijn. Zo bestaan er allerlei manieren van lezen.

Door jouw manier van lezen af te stemmen op je leesdoel, kun je veel tijd besparen. Je leest niet elke letter nauwkeurig, maar kijkt per tekst of het voor dit leesdoel nodig is om grondig te lezen of dat vluchtig scannen voldoende is.

een lachende vrouw die een pagina leest

Wat is een leesmanier?

Een leesmanier is de techniek die je gebruikt om informatie uit een tekst tot je te nemen. Lees je de tekst woord voor woord? Scan je alleen de koppen? Of ga je gericht op zoek naar informatie die je in meer detail wilt lezen?

Waarom leesmanieren zo handig zijn? Ze besparen je veel tijd. Je hebt op een dag vaak nogal veel leesvoer om doorheen te komen. Denk aan rapporten en stukken voor vergaderingen, maar ook e-mails, nieuwsberichten, appjes in de werkapp, gidsen die je krijgt doorgestuurd, cursusmateriaal, instructies, intranetberichten… Als je dat alles in detail moet gaan lezen, kost dat je zo veel tijd dat je niet meer aan je werk toekomt.

Voor elke tekst de juiste leesmanier kiezen helpt je bij twee dingen:

  1. Je steekt precies genoeg tijd (en dus niet meer tijd dan nodig) in een tekst.
  2. Teksten die écht belangrijk zijn lees je met voldoende aandacht om belangrijke informatie niet te missen.

Wanneer lees je een tekst grondig?

Een tekst grondig lezen doe je als het voor je leesdoel belangrijk is om de informatie in de tekst goed te kennen. Stel: jij moet aan een collega je keuze beargumenteren en je gebruikt een rapport om argumenten uit te halen. Dan moet je die argumenten wel in detail kennen, inclusief de cijfers. In dat geval is grondig lezen belangrijk.

Hetzelfde geldt bijvoorbeeld in deze situaties:

  • Je leest een tekst om een instructie te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld om je e-mailhandtekening in te stellen of om te werken met een bepaald programma.
  • Je wilt belangrijke onderzoeksresultaten gebruiken in een rapport dat je zelf schrijft en moet daarvoor goed weten hoe het onderzoek in elkaar zit.
  • Het is voor jouw leesdoel belangrijk om kritisch te lezen, dus om zorgvuldig te kijken of informatie wel betrouwbaar is en matcht met andere bevindingen.
  • Je neemt de algemene voorwaarden of een arbeidsovereenkomst door. Daar hangt nogal veel van af. Dus of je ze nu opstelt voor je eigen bedrijf of ze moet ondertekenen als werknemer, je wilt weten wat er in staat.
  • Je moet een tekst van je collega nalopen op eventuele onjuistheden. Aan jou de taak om de puntjes op de ‘i’ te zetten en de d’s en t’s goed te zetten.

Kortom: je leesdoelen zijn bepalend voor of je een tekst grondig leest of niet.

Er zijn veel situaties waarin grondig lezen helemaal niet nodig is. Denk aan het 100 pagina’s tellende rapport dat je leidinggevende je ter info doorstuurt. Leuk om doorheen te bladeren, maar ga er zeker niet een hele dag aan besteden!

Probeer altijd de juiste leesmanier te kiezen voordat je je op een tekst stort. Zo bepaal je jezelf onnodig leestijd in je volle werkagenda.

Even tussendoor: volg ons voor meer timemanagement-tips

Efficiënter werken en tijd besparen op een werkdag zit ‘m vaak al in kleine dingen. Efficiënter lezen bijvoorbeeld. Maar ook een realistische takenlijst opstellen, je agenda slim managen en beter prioriteiten stellen helpt. Wil je meer tips rondom deze thema’s? Volg dan Björn en Tijdwinst op Instagram. Op Instagram delen we dagelijks tips waarmee jij zo twee uur per dag kunt besparen.

2 vrouwen die een document lezen met een felgroene kaft

Welke leesmanieren zijn er?

Er zijn minimaal 7 soorten leesmanieren om tussen te kiezen. Wij hebben ze geordend van  minst naar meest tijdrovend. Kritisch lezen is iets wat je echt alleen doet als je de tekst van voor tot achter moet kennen en je er een mening over moet vormen (bijvoorbeeld voor het schrijven van een onderzoeksverslag of review). Ga daarom altijd voor jezelf op zoek of een iets minder intensieve manier van lezen mogelijk is.

Je kunt over het algemeen kiezen uit deze 7 leesmanieren:

  1. oriënterend lezen
  2. globaal lezen
  3. scannend lezen
  4. skimmen
  5. gericht lezen
  6. intensief lezen
  7. kritisch lezen

We zullen ze één voor één met je doornemen.

1. Oriënterend lezen

Wat oriënterend lezen is? Het idee is dat je de tekst in grote lijnen doorneemt om, voordat je de tekst in detail doorneemt, te bepalen of deze tekst wel bruikbaar is voor jouw doel.

Je kijkt daarvoor naar de tekstelementen die het meest in het oog springen. Denk aan de titel, de omslag, de inhoudsopgave, de auteur en eventuele afbeeldingen of grafieken. Lijkt het erop dat de tekst (of bepaalde delen ervan) inderdaad interessant zijn om in meer detail te lezen? Dan pas je vervolgens een andere leesmanier (zoals grondig of kritisch lezen) toe om de tekst beter te doorgronden.

Het voordeel van oriënterend lezen is dat je weinig tijd verliest aan bronnen die toch niet zo relevant lijken. Je kunt zo in korte tijd een groot aantal bronnen vluchtig bekijken en op die manier alleen de meest relevante bronnen kiezen om die in meer detail te lezen.

Deze manier van lezen pas je bijvoorbeeld toe als je collega in zijn enthousiasme tien interessante nieuwsberichten naar je doormailt. Je leest vluchtig de koppen, checkt de auteur en leest misschien de inleidingen. Daarna ontdek je dat zeker negen artikelen je aandacht niet waard zijn. Slechts één artikel lees je uitgebreid door.

2. Globaal lezen

De betekenis van globaal lezen is dat je de tekst in grote lijnen leest en daarbij je focus legt op de kernboodschap. Je neemt dus de informatie door die nodig is om de rode draad te bepalen. Denk aan de inleiding, eventuele afbeeldingen, de conclusie, de tussenkoppen en vetgedrukte zinnen in alinea’s. Zo kun je de hoofdboodschap uit de tekst halen zonder dat je elke zin woord voor woord hoeft te lezen.

Deze manier van lezen kun je gebruiken als je van een aantal teksten wilt weten in hoeverre ze relevant zijn, maar daarvoor iets dieper op de inhoud moet ingaan dan enkel de titel en inhoudsopgave bekijken. Je wilt bijvoorbeeld iets meer weten over de visie van de auteur, zodat je kunt bepalen of deze bron verschilt van andere bronnen die je hebt gelezen.

Ook met deze leesmanier bespaar je veel tijd. Je hoeft de tekst niet letter voor letter te lezen, terwijl je toch de essentie kent. Zo kun je bepalen of een tekst relevant is én je kunt van diverse teksten de kernboodschap ontdekken zonder dat het je te veel moeite kost. Als een tekst na het globale lezen heel relevant blijkt, kun je die tekst alsnog in meer detail doornemen.

3. Scannend lezen

Scannend lezen houdt in dat je de tekst vluchtig doorleest om op zoek te gaan naar specifieke informatie. Stel: je bent je aan het verdiepen in nieuwe boekhoudsoftware. Je wilt diverse typen software vergelijken en bent daarvoor op zoek naar voor- en nadelen van elk type boekhoudsoftware. Daarom ga je in artikelen over bepaalde software gericht op zoek naar een rijtje met voor- en nadelen.

Bij scannend lezen, wat hetzelfde is als zoekend lezen, kijk je vaak naar de tussenkopjes, lijstjes met bullet points en eventuele afbeeldingen om te ontdekken waar de relevante informatie staat. Zo kun je zien of deze tekst de informatie bevat die je zoekt en weet je dus welke alinea’s je in meer detail moet doornemen.

Deze manier van lezen is met name handig als je over specifieke aspecten van een onderwerp meer informatie zoekt. Je kunt dan gericht naar die informatie op zoek gaan zonder dat je allerlei teksten in zijn geheel moet lezen. Ook is het een fijne manier om te achterhalen of een artikel überhaupt relevant is om tijd in te steken.

een man die een instructie doorleest

4. Skimmen

Skimmen is een leesmanier waarbij je wel over alle woorden heen gaat (je leest dus van links naar rechts zonder woorden over te slaan). Maar in plaats van uitgebreid bij elk woord of zin stil te staan, houd je het leestempo erin. Het idee is dat je je ogen snel over de tekst heen laat gaan om zo vlot een beeld te krijgen van de inhoud en te begrijpen wat het tekstdoel is.

Skimmen helpt je om snel te bepalen of een tekst relevant is en om snel meer te weten te komen over het doel en de hoofdboodschap van de tekst.

Bij skimmen heb je minder kans dat je per ongeluk belangrijke informatie over het hoofd ziet (dat risico bestaat bij scannend lezen wel). Doordat je wel snel leest, kun je alsnog tijd besparen ten opzichte van de hele tekst in detail lezen.

5. Gericht lezen

Gericht lezen heeft als betekenis dat je op zoek gaat naar de meest relevante tekstonderdelen voor jouw doel om die in detail te lezen.

Je hebt bijvoorbeeld een onderzoeksrapport van je collega ontvangen over de voordelen van kamerplanten op kantoor. Het rapport telt 150 pagina’s, dus het is geen optie om het voor tot achter te lezen. Maar je bent specifiek geïnteresseerd in de impact van kamerplanten op de productiviteit. Dus bekijk je de inhoudsopgave om specifiek over dat onderwerp meer te kunnen lezen in de paragrafen die daarover gaan.

Dit is een effectieve leesmanier, omdat je daarmee wel de belangrijkste informatie uit een tekst in detail kent en die daardoor goed kunt gebruiken om bijvoorbeeld een keuze te onderbouwen. Aan de andere kant heb je veel tijd bespaard door niet het hele rapport door te nemen, maar enkel die specifiek interessante informatie.

Gericht lezen kan betekenen dat je van een rapport van 150 pagina’s maar 10 pagina’s doorneemt. Tel uit je (tijd)winst!

6. Intensief lezen

De betekenis van intensief lezen is dat je een tekst van voor tot achter leest en daarbij elk deel van de inhoud wilt begrijpen. Je leest de tekst grondig genoeg om anderen te kunnen vertellen over de inhoud van de tekst. Je slaat dus geen delen van de tekst over en gaat ook niet te snel door de tekst heen (zoals bij skimmen).

Deze manier van lezen is handig als je een tekst voor jouw leesdoel tot in detail moet kennen. Je moet bijvoorbeeld aan een collega uitleggen hoe iets precies in elkaar zit, je moet een regeling kennen om die te kunnen opvolgen of je gebruikt de inhoud van een tekst om een statement te onderbouwen.

Dit is een tijdsintensieve vorm van lezen, dus bewaar hem voor de teksten waarvan je zeker weet dat ze relevant zijn voor je onderwerp.

7. Kritisch lezen

Bij kritisch lezen ga je nog een stap verder dan bij intensief lezen. De betekenis van kritisch lezen is dat je tijdens het lezen nauwkeurig kijkt of de informatie wel klopt, of argumenten goed onderbouwd zijn en of de informatie en afzender betrouwbaar zijn. Daarvoor moet je de tekst in veel detail lezen.

Je let bijvoorbeeld op deze punten:

  • Gebruikt de auteur goede argumenten? Waar zijn die op gebaseerd?
  • Is de auteur objectief en betrouwbaar als bron? Wat is zijn of haar vakgebied?
  • Zijn er meer bronnen die de informatie uit deze bron ondersteunen?
  • Is de informatie actueel?
  • In welk medium staat de tekst? Is dat een betrouwbaar medium? Zo zal een artikel over de voordelen van kamerplanten in een folder van de kamerplantenleverancier minder betrouwbaar zijn dan een artikel in Elsevier.

Kritisch lezen helpt je om goed zicht te krijgen op de kwaliteit van de informatie en zo een doordacht standpunt in te nemen en dit te onderbouwen. Ook kun je beter beslissen welke informatie je wel en niet meeneemt in een keuze en weet je door deze manier van lezen veel over een onderwerp en/of over een standpunt van een bepaald persoon. Aan de andere kant gaat er dus wel veel tijd in zitten.

Bewaar deze manier van lezen voor teksten die je absoluut in detail moet kennen en waarbij geen van de andere leesmanieren voldoende is. In de meeste gevallen zal scannen, skimmen, globaal lezen of eventueel gericht lezen voldoende zijn.

Bespaar tijd met een hoger leestempo

Naast de juiste leesmanier kiezen per tekst, is ook met slimme leesstrategieën tijdwinst te behalen. Wist je bijvoorbeeld dat een hoger leestempo in twee opzichten helpt?

  • Je kunt daardoor vlotter een tekst lezen. In minder tijd kun je veel meer informatie tot je nemen. Dat levert je extra tijd op voor andere dingen.
  • Door het hoge leestempo raak je minder snel afgeleid. Je focus ligt echt op het lezen, waardoor je bijvoorbeeld minder snel je aandacht verplaatst naar dat ene leuke Instagram-filmpje of de e-mail die net oppopt.

Wat zijn 5 leesstrategieën om nog meer tijd te besparen?

Verder kun je met een aantal slimme leesstrategieën oefenen die helpen om in minder tijd meer uit een tekst te halen. Dit zijn specifieke strategieën die bedoeld zijn om je leessnelheid, je leesvaardigheid én je begrip van een tekst te verbeteren.

  1. Markeer belangrijke woorden of zinnen tijdens het lezen. Zo kun je al tijdens het lezen de belangrijkste informatie selecteren en houd je je aandacht – door het markeren – beter bij de tekst.
  2. Maak een samenvatting, het liefst direct nadat je de tekst hebt gelezen. Zet daarin de belangrijkste informatie die je uit de tekst hebt gehaald. De Cornell-methode is bijvoorbeeld een slimme manier van samenvatten.
  3. Maak aantekeningen tijdens het lezen. Doe dat het liefst met pen en papier, niet op de computer. Het aantekeningen maken kost dan meer tijd, wat betekent dat je het bewuster doet. Klinkt niet efficiënt, is het wel! Je onthoudt daardoor de informatie namelijk beter, waardoor je later minder hoeft terug te zoeken.
  4. Herhaal de informatie regelmatig. Je onthoudt meer als je dingen een paar keer herhaalt, en dan het liefst verspreid over de tijd. Kijk bijvoorbeeld morgen nog eens naar de informatie en overmorgen nog een keer, en dan een week later weer. Op die manier hoef je niet over een week de tekst nog een keer in detail te lezen omdat alles alweer weggezakt is.
  5. Creëer een mindmap. Ben jij meer visueel ingesteld? Dan is het slim om na het lezen een mindmap te maken van de informatie uit de tekst. Dit helpt om het geheel te overzien en informatie met elkaar te verbinden. Ook dat is goed voor je tekstbegrip.

Of bespaar tijd op deze manieren

Wil je meer van dit soort handige tijdbespaartips om je werk sneller te kunnen doen én minder tijd kwijt te zijn aan de dagelijkse hoeveelheid leesvoer in je inbox? In het boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’ delen we nog veel meer praktische tips om je werk in minder tijd gedaan te krijgen.

een man die een notitie doorneemt met grafieken erop

Mensen vroegen ook

Wat zijn leesmanieren?

Leesmanieren zijn technieken waarmee je een tekst leest. Lees je de tekst bijvoorbeeld woord voor woord of ga je meer scannend over de belangrijkste informatie in de tekst heen? Lees je gericht een bepaalde alinea of bekijk je alle informatie?

Wat is zoekend lezen?

Zoekend lezen is vergelijkbaar met scannend lezen. Het houdt in dat je bij het lezen van de tekst gericht op zoek gaat naar specifieke informatie. Je gaat dus specifiek kijken waar de informatie staat die je zoekt en leest die informatie dan gerichter. Hiernaar op zoek gaan doe je bijvoorbeeld door te kijken naar tussenkoppen of afbeeldingen.

Wat is intensief lezen?

Bij intensief lezen ga je een tekst uitvoerig lezen. Je slaat dus geen onderdelen van de tekst over en zorgt ervoor dat je elk deel van de tekst snapt. Ook lees je de tekst grondig genoeg om aan anderen over de inhoud te kunnen vertellen.

Leer meer te halen uit je tijd met een training timemanagement

Kom je regelmatig tijd tekort om alles gedaan te krijgen wat je op een werkdag wilt doen? De oplossing is niet om nóg harder te werken, maar om slimmer te werken. Meer halen uit de tijd die je hebt dus! Dat doe je bijvoorbeeld met de juiste leesmanieren en door een handige leesstrategie toe te passen. Maar er valt nog veel meer over te leren!

Meld je aan voor onze training timemanagement en leer in 1 dag onze beste tips & tricks om alles uit je tijd te halen en meer gedaan te krijgen in minder tijd. Je leert onder andere prioriteiten stellen, een realistische takenlijst maken, je agenda slim gebruiken én nee zeggen als je qua workload overloopt. We verzorgen ook trainingen bij jou in de buurt (en online). Zien we je daar?

Wie zijn wij? | Training Timemanagement

Tijdwinst is als trainingsbureau gespecialiseerd in slimmer (samen)werken. We helpen professionals uit het hele land om efficiënter te werken, meer uit samenwerkingen te halen en hun tijd slim te benutten. Met onze trainingen op locatie in heel Nederland én een online trainingsaanbod helpen we ook jou graag om nooit meer met tijdgebrek te worstelen, effectievere gesprekken te voeren en je samenwerking met collega’s te verbeteren.

Bekijk onze websites voor meer handige artikelen en voor ons trainingsaanbod. Of meld je direct aan voor één van onze trainingen.