Houd je nog even vol met dit helse project of trek je de stekker eruit? Solliciteer je wel of niet op die krijg-je-nooit-meer-baankans? Keuzestress – we hebben er allemaal weleens last van. Hoe meer mensen je om advies vraagt en hoe langer je wikt en weegt, hoe moeilijker het vaak wordt om die lastige knoop door te hakken. Hoe kun je dan toch de juiste beslissing nemen? Nou, zo.
Zet de voor- en nadelen van je keuze tegenover elkaar. Vraag je partner om advies. Of voel in je diepste ziel wat je het allerliefst zou willen. Leuk hoor, al die tips voor als je moeilijk beslissingen kunt nemen. Maar hoe meer anderen je erbij betrekt en hoe langer je broedt op alle voors en tegens, hoe groter je keuzestress lijkt te worden. En hoe heftiger de doemscenario’s.
Keuzestress: je doemdenkt te veel
Niet gek, volgens breinexpert Ben Tiggelaar (en auteur van het boek ‘Dromen, durven, doen’). Geanticipeerde spijt ligt volgens hem ten grondslag aan die keuzestress. We hechten zo veel waarde aan mogelijk verlies door het maken van een keuze dat we de voordelen ervan haast vergeten.
Stel: jij overweegt om te solliciteren op een interne baan. Het kan je een hoop opleveren: meer werkplezier, minder stress, een leukere leidinggevende en – ook fijn! – een hoger bedrag op je loonstrook. Maar in plaats van dat je de knoop snel doorhakt vanwege die voordelen, laat je de mogelijke verliezen vaak vele malen zwaarder wegen.
Niet alleen jij doet dat. Wij mensen hebben allemaal die neiging. Je denkt aan de mogelijke reactie van je baas en de scheve blikken van collega’s als je je baan opzegt. Of je bent bang dat die droombaan in de praktijk flink tegenvalt. Wat dan?!
Tja, doemdenken – we hebben er een groter talent voor dan we zouden willen. En het levert regelmatig een hoop keuzestress op.
Moet je dan beslissingen nemen zonder na te denken?
“Je moet je gevoel volgen”, zou de eerste de beste Amerikaans-aandoende happiness-blog zeggen. Maar volledig afgaan op je eerste ingeving is niet altijd een goed idee. Als het gaat om of je vanavond risotto of pasta eet, is er niets mis met doen wat als eerste in je opkomt. Maar bij levensbepalende keuzes zoals wel/niet die promotiekans aangrijpen, is het handig als je het op z’n minst een nachtje laat bezinken.
Iets minder tobben over beslissingen is dan weer wél een goed idee. Gelukkig is dat ook mogelijk zonder voortaan blindelings ergens voor te gaan. Met deze tips temper je je keuzestress en kun je voortaan sneller een keuze maken.
1. Beperk je tot twee mogelijkheden
Een beslissing nemen over zes opties is lastiger dan kiezen tussen twee mogelijkheden. Probeer daarom je keuzemogelijkheden terug te brengen tot twee keuzes. Kijk welke opties jou het meest aanspreken en laat de rest los. Dan hoef je in elk geval niet meer je hoofd over tig scenario’s en combinaties van scenario’s te breken.
2. Laat op je voors-en-tegens-lijstje deze truc los
Dat lijstje met voor- en nadelen van je keuze-opties is zo slecht nog niet. Je moet alleen een extra stap zetten voordat je daarmee echt beslissingen kunt maken, zo zegt Seymour Schulich.
Deze Canadese zakenman en auteur heeft zelf vele knopen doorgehakt volgens deze slimme methode:
- Zet alle voordelen van een keuze-optie onder elkaar en doe hetzelfde met de nadelen.
- Ken elk voor- en nadeel een cijfer toe tussen 1 en 10. Daarbij betekent ‘1’ dat het voor- of nadeel voor jou nauwelijks meetelt. Voor- en nadelen met een ‘10’ wegen dan weer juist heel zwaar voor je.
- Tel de cijfers voor alle voordelen bij elkaar op en doe hetzelfde voor de nadelen.
Komt het totale cijfer voor de voordelen minstens twee keer zo hoog uit als het totaalcijfer van de nadelen? Dan is het waarschijnlijk een goede keuze.
Tuurlijk, je baan wel of niet opgeven doe je niet zomaar op basis van een simpele rekensom. Maar deze tip kan je wel een eerste inzicht geven in hoe voordelig een keuze is. En het weerhoudt je ervan om onnodig zwaar te tillen aan onbelangrijke nadelen.
Meer van dit soort tips?
Beter beslissingen nemen, productiever samenwerken of constructiever feedback geven? Het zijn stuk voor stuk onderwerpen waar we allemaal weleens advies over kunnen gebruiken. Maar hoe kom je daaraan? Eén tip, twee plekken: volg Tijdwinst en Björn op Instagram en krijg elke dag verrassende tips en handige inzichten over al die onderwerpen.
3. Verveel je: ‘t kan je helpen
Is er een moment waarop je je dood verveelt en hard op zoek bent naar iets boeiends om te doen? Wacht heel even voordat je ‘wat te doen bij verveling’ intikt in de Google-zoekbalk. Verveling is juist goed, zo stelt John Eastwood. Hij is psycholoog en directeur van het Boredom Lab aan de Universiteit van York. Dus als iemand ‘t kan weten, dan is hij het.
Volgens Eastwood vervelen we ons te weinig. Met onze telefoon altijd binnen handbereik zijn we het haast verleerd om verveling er te laten zijn.
Eastwoods advies: verveel je juist. Op momenten van verveling kun je reflecteren en beter nadenken over wat er speelt en waar je mee zit. Zo’n reflectiemoment kan je ook helpen om een lastige beslissing te maken of nemen.
Hoe je dat doet, verveling er laten zijn? Ga bijvoorbeeld 5 minuten mediteren of staar naar buiten en laat je gedachten er zijn. Schrijf ze ook ergens op, zodat je ze niet vergeet.
4. Leg jezelf een tijdslimiet op
Als er iets complete tijdverspilling is, dan is het wel urenlang of zelfs dagenlang tobben over wel/niet ergens voor gaan. Helemaal beslissingen nemen zonder na te denken is het andere uiterste. Maar je kunt je getob een halt toeroepen door af te spreken dat je hooguit een X aantal minuten, uren of dagen op je beslissing mag broeden.
Of – om in de woorden van Barry Schwartz (auteur van ‘De paradox van keuzes’) – te spreken: word een satisficer in plaats van een maximizer:
- Een maximizer is iemand die alle opties zo zorgvuldig afweegt (inclusief voor- en nadelen) dat diegene moeilijk beslissingen kan nemen.
- Een satisficer is iemand die genoegen neemt met een keuze die “goed genoeg” is. Soms blijkt het achteraf toch niet de goede keuze, maar deze mensen zijn niet bang om een verkeerde keuze te maken.
Zie de voordelen in van een satisficer zijn. Ja, je loopt een klein risico dat je een bepaald voor- of nadeel over het hoofd hebt gezien in vergelijking met jouw gedegen onderzoek naar keuze-opties. Maar je bespaart er ook heel veel tijd, stress en gepieker mee.
5. Neem genoegen met 80% zekerheid om de juiste beslissing te nemen
Mogen we je iets schrikbarends vertellen? Houd je vast voor de regel van Pareto:
De meeste mensen steken 20% van hun tijd in ervoor zorgen dat taken of keuzes voor 80% op orde zijn. De overige 80% (!) gaat verloren aan perfectioneren, perfectioneren en nog eens perfectioneren.
Zonde toch?! Ook als je last hebt van keuzestress, kan dit spelen. Je verliest je in eindeloos nadenken en het internet afspeuren in de hoop die laatste 20% zekerheid te krijgen over je keuze.
Spreek met jezelf af dat jij niet ook nog die paar goed verstopte nadelen boven tafel hoeft te krijgen. Vertrouw erop dat 80% zekerheid of 80% van de informatie ook voldoende is om de juiste beslissing te nemen.
Psst, ook zo bespaar je tijd!
Als jij maximizer-neigingen hebt, dan is de kans groot dat je aan meer dingen meer tijd besteedt dan nodig is. Dat je bijvoorbeeld een e-mail wel drie keer doorleest voordat hij richting de ontvanger mag. Je perfectionisme laat je geen andere keuze.
Wil jij minder tijd kwijt zijn aan randzaken op het werk en zo meer tijd overhouden voor wat er werkelijk toedoet? Lees Björns boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’. Je kunt er wel twee uur op een werkdag (en een hoop stress en frustratie) mee besparen.
6. Keuzestress? Beperk het aantal adviesgevers
Als je last hebt van keuzestress, ben je vaak geneigd om anderen om advies te vragen. Niets mis mee! Maar of je nu wilt of niet, mensen vinden vaak dat ze ook nog eens al die meningen in hun keuze moeten meenemen. Dat kan je keuzestress vergroten.
Het probleem is dat de meeste mensen iemand die dichtbij ze staat om raad vragen. En laat het nu net zo zijn dat die mensen vaak geneigd zijn om je naar de mond te praten. Ze willen jou beschermen tegen risico’s of falen en zullen daarom eerder zeggen dat je iets niet moet doen.
Dus wil je advies om een goede beslissing te maken? Zoek het dan bij iemand anders dan je partner, ouders of beste vriend. Stap op iemand af die jij bewondert of die jou inspireert én die ook wat verder van de situatie af staat. Misschien een collega met wie je niet dagelijks samenwerkt of een kennis die een soortgelijke carrièrestap heeft gemaakt. Vaak kan zo’n persoon er objectiever en meer vanuit ervaring naar kijken.
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over keuzestress
-
Hoe kun je een beslissing nemen?
Goed nieuws: voor die vraag ben je bij dit artikel precies op de juiste plek aanbeland. Hierboven las je 6 praktische tips. De belangrijkste? Zet alle voors en tegens tegenover elkaar. Geef elk voor- en nadeel een cijfer tussen 1 en 10. Tel de cijfers voor alle voordelen en daarna die voor alle nadelen bij elkaar op. Die totaalcijfers kunnen je helpen om de definitieve knoop door te hakken. Daarnaast helpt het om met jezelf een beslismoment af te spreken, om je te beperken tot hooguit twee keuze-opties en om alleen mensen advies te vragen die verder van je af staan.
-
Hoe leer je beslissingen nemen?
Het is vooral belangrijk dat je jezelf aanleert om niet eindeloos over een beslissing te dubben. Stel een tijdslimiet vast voor je beslissing en wen jezelf aan om minder tijd te steken in de laatste onzekerheid wegnemen. Met 80% van de informatie en zekerheid kom je vaak ook al ver.
-
Hoe beslissingen nemen?
De tips hierboven geven je daar een handige voorzet voor. Wat verder slim is, is om minder mensen in je omgeving om advies te vragen. En als je mensen om advies vraagt, laat het dan personen zijn die niet te dichtbij je staan. Vaak kunnen zij je objectiever en meer vanuit hun eigen ervaring adviseren in plaats van dat ze je vooral willen behoeden voor tegenvallers.
-
Wat is de juiste beslissing?
Pas als je het resultaat van je keuze hebt gemerkt, weet je zeker of je werkelijk de juiste beslissing genomen hebt. Wil je een oordeel kunnen vellen over je gemaakte keuze? Stel dan (van tevoren!) meetbare criteria vast, waarmee je kunt bepalen in hoeverre je keuze goed heeft uitgepakt.
-
Hoe maak je een moeilijke beslissing?
Begin met jezelf beperken tot hooguit twee keuze-opties. Als je die hebt bepaald, schrijf dan de voors en tegens op voor beide mogelijkheden. Gebruik de truc van Seymour Schulich (zie eerder in dit artikel) om een snel beeld te krijgen bij waar je goed aan doet. Kom je er zo nog niet uit? Plan een moment van verveling (= bezinning), bepaal een deadline voor je keuze en probeer jezelf niet in het eindeloos afwegen van details te verliezen.
.
Leer hoe jij minder tijd kwijt bent aan kleine keuzes of randzaken
Verlies jij veel tijd aan keuzes die er niet zo toedoen, aan mailtjes opnieuw en opnieuw lezen voordat je ze verstuurt of aan dubben over het managen van stakeholders waarvan je niet eens wist dat ze stakeholder waren? Ontdek hoe jij weer grip krijgt op je agenda én afkomt van bijvoorbeeld keuzestress over je prioriteiten.
Schrijf je in voor onze cursus timemanagement (ook als online cursus te volgen). Dan leren onze ervaren productiviteitsexperts jou een slim systeem aan waardoor jij je werkdagen met minder stress doorkomt.
Je gaat van de cursus naar huis met op z’n minst 3 toptips waar je direct mee aan de slag kunt. Aju keuzestress en onduidelijke prio’s, hallo slim systeem!
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
