Zweedse professor: “Jezelf ontwikkelen tot expert – vergeet de 10.000 uren regel”

De beste zijn in je vakgebied, wie wil dat niet – maar hoé doe je dat? Deze Zweedse professor heeft het antwoord: “Stop met oefenen en herhalen. Doe het zoals balletdansers, hersenchirurgen en violisten – treed buiten je comfortzone en vraag feedback.” Eng? Nee hoor, niet met deze 5 eenvoudige stappen!

Professor: “‘vergeet de 10.000 uren regel – oefen doelbewust”

Jij hebt maar 10.000 uur nodig om jezelf te ontwikkelen tot een expert – tenminste, dat is wat Malcolm Gladwell’s populaire boek ‘Outliers: The Story of Success’ beweert. Dat dit boek als warme broodjes over de toonbank vloog, is dan ook niet gek. Het idee dat je – zolang je maar vaak genoeg oefent – de top bereikt, is simpelweg een aanlokkelijke gedachte.

“Jammer dat het niet waar is…”

zegt de Zweedse Anders Ericsson, psycholoog en professor aan de Florida State University. Volgens hem is er meer voor nodig om te kunnen uitblinken in je werkveld. Door domweg te blijven oefenen en herhalen, red je het gewoonweg niet.

Hoe hij daarbij komt?

Door 30 jaar onderzoek, welteverstaan. Gedurende die tijd onderzocht hij uitblinkers in allerlei gebieden – van doktoren tot violisten, van schaakmeesters tot ballerina’s. Wat bleek? 10.000 uur op de teller maakten hen niet beter dan hun collega’s.

Wat hen dan wel onderscheidt van de rest? Nou, die comfortzone – je weet wel, die plek waar jij je veilig en ontspannen voelt en waar ‘risico nemen’ een vies woord is? Dáár traden deze experts bewust buiten. Zij beoefenden hun vak vanuit het idee dat wanneer jij iets niet weet of beheerst, je er juist van kunt leren.

“Deliberate practice” noemt Ericsson dat – of ‘doelbewust oefenen’.

“Het is het opzettelijk oefenen van een reeks geplande, cognitief uitdagende activiteiten waarbij het de bedoeling is dat jij jouw vaardigheid in een bepaald gebied – vaak door goede begeleiding en directe feedback – verbetert.”

Dat is dus andere koek dan de 10.000 uren theorie van Malcolm Gladwell. Maar waarom werkt dát volgens Anders Ericsson dan niet? Je zou toch denken dat wanneer jij ergens 10.000 ‘vlieguren’ aan besteedt, jij dit toch wel onder de knie zal hebben.

Stel dat jij bijvoorbeeld een fantastische spreker wil worden, zodat je dat opkomende congres in the pocket hebt. Je oefent iedere week een paar uur om je presentatie skills naar een niveau hoger te tillen. Je zou er dan vanuit mogen gaan dat aan het eind van de rit jij voortaan elke speech en presentatie moeiteloos nailed.

Toch?

Professor Ericsson legt uit waarom deze optimistische theorie niet klopt:

• Domweg herhalen werkt niet. Als repeteren het geheim zou zijn tot het verkrijgen van expertise, dan zou iedereen een uitmuntende chauffeur en kok moeten zijn – immers, je rijdt en kookt haast iedere dag.

• Sporadisch oefenen haalt niets uit. Om werkelijk ergens in uit te blinken, zul je jouw kennis in ‘lagen’ moeten opbouwen. Af en toe oefenen geeft jouw brein niet de kans te leren van gemaakte fouten – je herhaalt ze simpelweg weer, waardoor je blijft steken op hetzelfde niveau.

• Binnen je comfortzone blijven helpt niet. Zodra je werkelijk doelbewust oefent, ben je fysiek moe en geestelijk uitgeput – je houdt het niet langer dan een paar uur per dag vol. Waarom? Je werkt buitenom wat jij weet en kunt – maar dáár leer je van! Werken met wat je kent, comfortabel in jouw veilige cocon, geeft jou niet hetzelfde resultaat.

Oké, wij zijn overtuigd; domweg oefenen werkt dus niet, wil jij jezelf ontwikkelen tot een expert. Maar dat doelbewust oefenen dan, waarom werkt dat wel? En het belangrijkste: hoe werkt het?

6 factoren voor doelbewust oefenen

Laten we hiervoor eens kijken naar de onderzoeksgroep van professor Ericsson. Wat viel op aan hun manier van werken?

1. Ze werkten onder begeleiding van een coach.

Of het nu ging om een ballerina of een chirurg – iedereen kreeg coaching. Belangrijk was dat diegene zelf een expert moest zijn op het gebied waarin zij wilden uitblinken. De chirurg werkte bijvoorbeeld nauw samen met een specialist, de ballerina kreeg coaching van een door de wol geverfde eerste solist.

2. Ze kregen hadden een duidelijk doel.

Vooraf werd bepaald waaraan men zou werken, hoe lang en waarom. De coach en de ‘leerling’ bekeken vervolgens naar wat hij of zij al wist en waar eventuele knelpunten zaten – aan dat laatste zou men tijdens de sessie werken. Buiten die comfortzone dus.

3. Ze kregen directe feedback.

Ze ontvingen tijdens hun uitvoering direct, live feedback op hun handelen. Maakte iemand een fout, dan werd dat ter plaatse benoemd. “Je zou hier een kleine insnede kunnen maken” of “Als je jouw gewicht kantelt lukt deze plié beter”. Deden ze iets goed, dan werd dat natuurlijk ook benoemd – ter plekke.

Wil jij meer weten over dit gunstige effect van positieve en opbouwende feedback? Hier lees je er alles over!

4. Ze ontvingen opbouwende kritiek.

De coach lette er vervolgens op dat de kritiek die ze tijdens hun feedback gaven, de ‘leerling’ niet verontrustte. Teveel blijven hangen in het “O, ik heb een fout gemaakt” verstart het leerproces. Benadrukken dat fouten juist goed zijn en een manier van leren, neemt deze zorg weg.

5. Ze werden getest op hun feedback

Om er zeker van te zijn dat de ‘leerling’ de feedback niet wegwuifde of onbewust vergat, werd hij of zij tijdens het uitvoeren van de handelingen ‘gequizd’ – begrepen ze waarom deze manier beter was?

Door de leerling na te laten denken over de gemaakte fouten en de feedback daarop, wist hij of zij waarom een bepaalde handeling uitgevoerd moest worden om fouten te voorkomen.

6. Ze werden beloond als het juist was

Ze werden niet tussentijds beloond met een “Neem maar even een pauze” of “Je doet zo hard je best, laten we stoppen voor vandaag”. Pas wanneer de handeling volkomen perfect was, kregen ze hun beloning – bijvoorbeeld applaus.

Op die manier verwart het brein de beloning niet met het verkeerd uitoefenen van de handeling, maar onthoudt het “Als ik dit op die manier doe, dan word ik beloond.”

Met die werkwijze werden de ‘leerlingen’ klaargestoomd voor hun succes en groeiden uit tot de beste in hun vakgebied. Dit alles door buiten hun hun comfortzone te treden en te werken vanuit directe feedback.  

Waarom dat werkt:

Doelbewust oefenen verandert je brein – dit is hoe

Zodra je doelbewust oefent, treedt er een neurologische verandering op in je brein. Je kunt je dit het beste voorstellen door je brein even te beschouwen als een telefooncentrale;

In deze telefooncentrale zijn een aantal huizen binnen een bepaalde woonwijk verbonden door telefoonlijnen. Stel je nou voor dat Peter naar Rachel belt, Rachel naar Esther en Esther deelt het nieuwtje vervolgens weer met Koen. De telefooncentrale zou deze activiteit opmerken – en aangezien deze activiteiten zich dagelijks herhalen – hier op kunnen inspelen: de telefoonlijn tussen Rachel en Esther krijgt een upgrade, zodat ze nóg beter bereik hebben.

Dit is in principe wat er binnenin jouw brein gebeurt, wanneer je doelbewust oefent. Wanneer een van de hersengebieden een hoge activiteit binnen bepaalde neuronen bespeurt, geeft het een bepaalde chemisch stofje af. Dit stofje zorgt ervoor dat in het aangrenzend hersengebied myeline wordt geproduceerd.

Deze vettige, witte stof kleeft zich om de ‘telefoonkabels’ heen en fungeert vervolgens als een ‘glasvezelkabel’. Het begeleidt de neurale impulsen – de telefoongesprekken – sneller van de ene, naar de andere kant.

Blijf jij dus maar steeds op dezelfde wijze oefenen en herhalen, waarbij je niet direct jouw gemaakte fouten verbetert, dan maakt jouw brein myeline aan om deze ‘telefoonlijn’. Hierdoor kun jij dus steeds sneller en beter dezelfde handeling uitvoeren – ook al is deze fout. Dat wil je voorkomen!

Dus, wil jij jezelf ontwikkelen tot een uitblinker, dan zul je moeten werken met directe feedback – metéén je gemaakte fouten verbeteren zodat deze neuronenbaan niet wordt opgeslagen. De handeling vervolgens keer op keer juist uitvoeren, zodat dit pad de overhand heeft, maakt jou tot een expert.

Jezelf ontwikkelen tot expert – 5 eenvoudige stappen

Laten we ons voorbeeld erbij nemen. Jij wil jezelf ontwikkelen tot een toonaangevende spreker, hoe pas je dit doelbewust oefenen dan in de praktijk toe?

Nou, zo:

1. Stel zeer duidelijke en heldere doelen

Je weet dat je graag jouw presentatie skills wil verbeteren, maar met een vaag voornemen kom je er niet. Om een ware uitblinker te worden, zul je precies moeten weten waar jij het voor doet.

• Werken met SMART-doelstellingen maakt dit duidelijk. Om je doel te specificeren, stel je jezelf een aantal vragen:

“Wat wil ik bereiken, Waarom is dit doel belangrijk, Wie moet ik erbij betrekken, Welke middelen heb ik nodig om het uit te voeren en Waar vind het plaats of voer ik het uit?”

• Kijk ook kritisch naar wat je nog niet kent of beheerst. Je vindt het normaal gesproken lastig om voor een kleine, intieme groep te spreken – dus sla je het  vaak over in jouw oefenen. Neem dit mee in het opstellen van jouw doel, hier ligt jouw verdere ontwikkeling.

2. Werk samen met een coach

Je vindt het vast vanzelfsprekend om met een tennisleraar je backhand te verbeteren, maar zodra het op het professionele vlak aankomt, zul je waarschijnlijk niet staan te springen om om coaching te vragen. Dit hoeft geen enge, grote stap te zijn:

• Je kunt natuurlijk een professional inhuren die jou door middel van betaalde lessen onderwijst. Denk bijvoorbeeld aan een cursus ‘spreken in het openbaar’ als je jouw doel om professioneel spreker wil perfectioneren.

• Een wat meer toegankelijke manier is om een om je heen te kijken in je eigen werkveld. Zijn er collega’s die jou het een of ander kunnen leren, vraag hen om eens een middag samen te zitten of schuif bij het volgende project bij hen aan.

• Onderschat ook niet jouw eigen kennis- of vriendenkring. Hoewel doelbewust oefenen dan wel een expert vereist, kan een ongezouten mening van een vriend ook vaak helpen.

3. Vraag om directe feedback

Heel belangrijk; krijg feedback zodra terwijl jij bezig bent met het uitvoeren van de handeling. Hier komt die coach weer van pas, maar je zou ook gebruik kunnen maken van een ‘publiek’.

• Bij het doel om een uitmuntende spreker te worden, kan dit letterlijk: een presentatie geven en kijken naar de reactie van het publiek – hoe reageren ze erop.

• Wil je bijvoorbeeld een uitstekende kok worden, houd dan bijvoorbeeld iedere week een ‘dinner-party’. Kon er iets beter, was het gaar genoeg – hun opmerkingen neem je mee naar volgende week.

4. Breek het project in stukken

Hoewel je het liefst zoveel mogelijk wil verbeteren in zo weinig mogelijk tijd, werkt dat bij doelbewust oefenen niet. Om die neuronen zo goed mogelijk die nieuwe ‘telefoonlijn’ aan te laten leggen, werk je daarom zeer gericht.

• Dit doe je door je project in stukken te hakken. Je zou bijvoorbeeld jouw presentatie-leerproject kunnen onderverdelen in ‘materiaalkennis’, ‘lichaamstaal’, ‘spreken’ en ‘inspelen op het publiek’. Iedere keer dat je oefent neem je zulk onderdeel in plaats van dat je aan het geheel werkt.

• Die aparte onderdelen, kun je ook weer verdelen in kleinere porties – werk je die dag aan ‘lichaamstaal’ dan kun je dat ook weer verdelen in bijvoorbeeld ‘oogcontact’, ‘handgebaren’ en ‘houding’.

Op die manier bouw je je kennis en expertise laag voor laag op.

5. Wees streng en consequent tot het perfect is

Ten slotte draait het allemaal om motivatie. Doelbewust oefenen vraagt namelijk veel van je – je werkt tenslotte buiten je comfortzone. Jij kunt daarom ook pas je doel bereiken zodra je het écht wil.

• Plan daarom je doelen in je agenda en behandel ze net zo serieus als andere werkgerelateerde zaken. Staat het in je agenda, dan moet die gezellige lunch maar wachten.

• Zorg er ook voor dat het een routine wordt en dat je het niet sporadisch doet. Het advies van professor Ericsson is dan ook dat je minstens iedere dag, 5 dagen per week, aan je doel werkt. Geen pauze, geen onderbreking, 1 uur knallen – ‘deep work’.

Dát is hoe jij een stapje voor krijgt op al die anderen in het vak en een ware uitblinker wordt – onder begeleiding keihard aan dat concrete doel werken, waarbij je leert van je fouten. Niet simpelweg deze 10.000 keer herhalen.

Dus

Wil jij jezelf ontwikkelen tot een expert in jouw vakgebied, dan lukt dit niet als je maar dingen blijft oefenen en herhalen. Je zult moeten werken vanuit doelbewuste oefening:

Deze werkwijze bevat een aantal factoren:

1. Er wordt gewerkt onder begeleiding van een coach.
2. Er is een duidelijk doel om naartoe te werken
3. Er wordt gewerkt met directe feedback.
4. De feedback mag niet de ‘leerling’ afleiden.
5. Er wordt gecontroleerd of de feedback is begrepen.
6. Men wordt beloond zodra de handeling succesvol bleek.

Dit leerproces zorgt ervoor dat de chemische stof myeline in de hersenen wordt aangemaakt. Dit begeleidt de informatie en de handeling sneller en slaat deze als ware op.

Je kunt dit in de praktijk toepassen door:

1. Helder voor ogen te hebben wat je doel is – werk met SMART-doelen en kijk kritisch naar wat je nog niet beheerst.
2. Door samen te werken met een coach – neem betaalde lessen of volg een cursus. Werk samen met mensen uit je eigen vakgebied en kijk vooral rond naar ondersteuning binnen je kennis- of vriendenkring.
3. Vraag om directe feedback – anticipeer direct op de reactie van je publiek en verwerk de feedback bij een volgende handelen.
4. Breek je project in stukken – deel een groot project op in verschillende onderdelen. en deel deze onderdelen weer op in hapklare brokken.
5. Wees streng en consequent – plan je project in je agenda en laat niets er tussen komen. Zorg ervoor dat het een routine wordt – oefen iedere dag, 5 dagen per week.

Zoals Professor Anders Ericsson wil dat jij het doet. Hij sluit af met een paar wijze woorden:

“Naarmate trainingstechnieken verbeteren en nieuwe prestatieniveau worden ontdekt, kunnen wij op elk gebied in het menselijk streven voortdurend nieuwe manieren vinden om beter te worden en de lat hoger te leggen. Er iets niets dat dit kan stoppen.”

En jij?

Op welk gebied zou jij je graag willen ontwikkelen tot een expert? Wil je bijvoorbeeld de beste programmeur ooit worden, een meesterviolist of simpelweg meer uit jezelf halen? Deel jouw mening met ons – vinden we altijd leuk.

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.

Wie zijn wij? | Cursus Time Management

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

1. 1-daagse training Time Management | Blog
2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog