De bliepjes en trilsignalen van onze werktelefoon zijn in de meeste gezinnen gemeengoed geworden wanneer we ‘s avonds op de bank zitten. Niet handig, want het bevordert stress en burn-outs. Een nieuwe (rigoureuze) wet in Duitsland laat gelukkig zien dat er nog een weg terug is.
Wat komt aan bod:
- De ernst van bellen op de bank
- Waar het mis gaat
- Doe er wat aan, ook al ben je (waarschijnlijk) geen minister
Herken jij bovenstaand beeld? Begint de avond meestal als een poging om hem samen genietend van een wijntje door te brengen, maar eindigt het dan al snel in een lokaal callcenter?
“Bliep! – Even checken…”, “Tringgg! – Deze moet ik echt even opnemen…”, terwijl ondertussen de wijn staat te verpieteren en de tijd die jullie ‘samen’ wilden doorbrengen ongemerkt verloren is gegaan.
Geen zorgen als deze situatie confronterend herkenbaar is. Je bent niet de enige. Volgens dit enquête-onderzoek krijgt de helft van alle werknemers telefoontjes en mails buiten kantooruren. 36% krijgt regelmatig mails van hun manager vlak na werktijd, 6% krijgt ze zelfs in het weekend en maar liefst 9% wordt nota bene tijdens hun vakanties lastig gevallen.
En dat gaat ten koste van je welzijn. Niet een beetje – nee, het is een royale aanslag op ons zenuwstelsel te noemen. Bram Bakker had het er in een interview met NRC al eerder over: burn-outs komen niet voor door werkstress, maar doordat we constant werken. Er bestaat geen scheidslijn meer tussen tijd op kantoor en tijd voor onszelf. Terwijl die laatste minstens zo belangrijk is, voor je welzijn, maar óók voor je werk.
“Work hard, play hard” zegt ongeveer hoe het zou moeten zijn. Nu is het vaak “work hard, work a little more”.
En één mailtje of belletje kan al behoorlijk wat stress in onze vrije tijd veroorzaken. Misschien ben je zelfs al op het punt aangekomen dat je je smartphone om de zoveel tijd zelf unlockt om te zien of er nog wat ‘belangrijks’ binnengekomen is. Niet zo smart.
De ernst van bellen op de bank
Carsten Schloter, eigenaar van Swisscom, had hetzelfde probleem – dat hij tijdens een interview in 2013 toelichtte:
“Het gevaarlijkste dat kan gebeuren is dat je in een modus van constante paraatheid en activiteit terechtkomt, wanneer je permanent je telefoon aan het checken bent om te zien of er nog mails zijn binnengekomen. Het leidt ertoe dat je geen enkele rust meer kunt vinden, nooit.”
Een paar maanden later werd Schloter aangetroffen in zijn appartement; “zelfdoding”, stond er in het politierapport.
Natuurlijk hoeven de gevolgen van het probleem niet gauw zo extreem te zijn. Maar dát het een ernstig probleem is, is wat ik wil illustreren.
Schloter is namelijk lang niet de enige die problemen had met permanent beschikbaar zijn voor het werk. We hebben te maken met een universeel probleem: 1 op de 3 werknemers die vandaag de dag stopt met werken, doet dat omdat hij mentaal niet kan voldoen aan de functie-eis van constante paraatheid!
Waar het mis gaat
Waar komt die absurde en ongezonde functie-eis dan vandaan? En waarom proberen we er aan te voldoen door elke avond in het kille blauwe licht van ons beeldscherm op de bank door te brengen? 2 vragen, 2 antwoorden, want het is echt een twee-ledig probleem:
- De werknemer denkt dat hij in een goed daglicht komt te staan als hij ‘hard werkt’ door ‘altijd te werken’ (en is wellicht ook nieuwsgierig naar wat er binnenkomt zodra die “Bliep!” of “Trrring!” klinkt).
- De werkgever denkt dat hij de betrokkenheid van zijn werknemers vergroot door ze “in de informatie-cirkel te houden” én stuurt communicatiesignalen vaak direct uit “om ze zelf meteen uit het hoofd te hebben”.
Daar zit hem dus de discrepantie. Werknemers komen niet in een beter daglicht bij hun meerderen, maar zijn gewoon het slachtoffer van hun slechte time management gewoonte. En werkgevers doen hun werknemers helemaal geen plezier met hun informatie, maar verhogen alleen hun stressniveaus wanneer ze hen buiten kantooruren benaderen (zelfs al is het “maar een mailtje”), volgens dit onderzoek.
Waarom niemand hier wat aan doet? Omdat bedrijven nu eenmaal niet weten dat het zo’n groot probleem is. En zelfs als ze het weten, weten ze niet goed wat daar aan moeten doen. 7 op de 10 bedrijven laat het onderwerp contact buiten kantooruren ongereguleerd! Te veel.
Allemaal bij elkaar opgetelde feiten die Ursula von der Leyen, voormalig minister van Werk en Sociale Zaken in Duitsland, wakker schudden (Carl Schloter overlijd + 1 op de 3 werknemers stopt door stress + werken buiten kantooruren brengt stress + te weinig bedrijven doen er iets aan = hier moet iets veranderen).
Volgens Von der Leyen ligt het grootste probleem bij het laatste feit. Niemand reguleert de zaak. Dus reguleerde zij het, op overheidsniveau.
In augustus 2013 nam Duitsland een wet aan waarin managers werd verboden om contact met werknemers op te nemen tijdens vrije dagen. Verboden, ja. Juridisch illegaal om je werknemer nog lastig te vallen.
Von der Leyen: “Het is belangrijk voor werknemers om te weten wanneer ze bereikbaar en beschikbaar moeten zijn, en wanneer niet. Anders riskeren ze op de lange termijn een burn out. Die duidelijkheid hebben ze nu – zwart op wit.”
Een jaar later, in 2014, stelde Von der Leyen’s opvolgster Andrea Nahles zelfs voor om de wet uit te breiden met een algeheel verbod op werkmail buiten werktijden – waarvoor op dit moment nog een onderzoek loopt onder kantoorwerkers en het effect van werkmail op hun stressniveau’s.
Nahles, in een interview met de Rheinische Post: “Er is een niet te ontkennen verband tussen constante beschikbaarheid van werknemers en de toename in mentale aandoeningen. Wat we nu nodig hebben zijn universele en juridisch bindende criteria.”
Doe er wat aan, ook al ben je (waarschijnlijk) geen minister
Oké, je bent dan misschien geen minister van Werk en Sociale Zaken, maar dat betekent nog niet dat je niks kunt veranderen zoals minister Von der Leyen en Nahles deden. (Mocht u dit lezen, meneer Asscher: u mag Von der Leyen en Nahles gerust als voorbeeld nemen.)
Nog even de feiten op een rijtje, zodat je goed onderbouwd aan de slag kunt:
- de helft van alle werknemers wordt lastig gevallen buiten werktijden;
- dat slecht – en zelfs gevaarlijk – voor je gezondheid is;
- dat werknemers én werkgevers het probleem niet inzien, slecht geïnformeerd zijn of niet weten hoe ze het zouden moeten reguleren;
- 1 op 3 de werknemers met (eerder) stopt met werken omdat hij niet aan de mentale functie-eisen kan voldoen
- 7 van de 10 bedrijven geen regulering kennen in deze kwestie;
- het probleem zo ernstig is dat het in andere landen al op overheidsniveau aangepakt wordt, en Nederland dus eigenlijk achter loopt op dit gebied.
Hoe kun jij die feiten omzetten in actie en er voor zorgen dat jij in elk geval niet achterloopt op het gebied van werkcontact buiten werktijd?
A. Als je werkgever bent
Door zelf een nieuwe regulering op het gebied van contact en bereikbaarheid buiten werktijd in te voeren.
Niks geks, hoor. Voordat de resolute regel op juridisch niveau werd ingevoerd in Duitsland, waren er al vooruitstrevende Duitse bedrijven die hierop voorliepen. Volkswagen bijvoorbeeld heeft al jaren het beleid dat de servers binnen een half uur na het einde van de (kantoor)werkdag stoppen met mails verzenden. BMW en Daimler voerden eenzelfde soort beleid in.
Nu zou ik zelf niet aanbevelen om alle mailmogelijkheden resoluut af te sluiten na sluitingstijd, maar om aan slim e-mail-management te doen. Mailen mag, wat mij betreft, zolang het maar bedoeld is om je boodschappen naar buiten te sturen zónder dat je daarop een directe reactie verwacht. Zolang dát duidelijk is bij beide partijen, is het medium e-mail buiten werktijd geen enkel probleem.
Voorkom bellen en berichtjes (SMS, Whatsapp etc.) sturen uiteraard wel, omdat dat een directe actie van degene aan de andere kant van de smartphone vereist. Niet wat je wil.
Kijk eens, daar heb je je reglement al – in grove lijnen. Werk het uit en voer het in!
B. Als je werknemer bent
Heb jij het niet voor het zeggen, maar ben je als werknemer wel degene die de lasten van de mailtjes en belletjes op de bank draagt? Dan is de hoop ook lang niet verloren. Wat jij moet doen is je werkgever inlichten over de ernst van het probleem en voorstellen om een regulering in te voeren. Eentje die jij kent, je werkgever kent én je collega’s kennen.
Ook dát is zo gek nog niet. Cliff Oxford, CEO van Oxford Centre for Entrepreneurs, maakt het mee – en daar maakte hij geen probleem van:
“Ik had eens een werknemer die vroeg niet te bellen na 4 uur ‘s middags. Wat er daarop gebeurde? We belden niet meer. Daar hadden we geen wetgeving voor nodig. Het enige dat er nodig was was haar vraag en het bedrijf dat met haar meewerkte.
Weet je waarom we haar inderdaad niet belden? Was het omdat we zo lief en aardig zijn? Nou ja, misschien heeft dat meegespeeld, maar de werkelijke reden is dat we haar niet kwijt wilden en graag iets overhadden voor haar welzijn en wensen.”
Haal dat lood dus uit je schoenen, want de kans is groot dat jouw baas er net zo over denkt als Cliff Oxford. Doet hij dat (nog) niet, druk hem dan gerust met de neus op de feiten. Dat zal zeker helpen om echt goede afspraken te maken.
Wat je helemaal zelf kunt doen om je bank-hang-avonden te verbeteren is je smartphone wat slimmer inrichten en gebruiken. Als je het goed doet, merk jij helemaal niks meer van die inkomende mails en slecht getimede berichtjes.
Een nog iets resolutere actie is je werktelefoon gewoon op je werk achterlaten. Zolang iedereen maar weet dat je dit doet, met een goede reden, tenminste. Komen we toch weer terug bij de onderlinge afspraken.
Breng het thema bereikbaarheid dus ter sprake en kom tot concrete afspraken met je werkgever en collega’s.
Alleen zo heb je voor de rest van je carrière écht ontspannen avonden op de bank zónder gebliep en ge-tring en mét een heerlijk glas wijn of een kop thee. Niet geheel onbelangrijk, als je niet wil overlopen van de stress. En nog lekker ook.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
