Wanneer je aan een voorbeeldfunctie denkt, denk je al snel aan iemand die team aanstuurt; een leidinggevende misschien of de directeur van je organisatie — in ieder geval aan een persoon die een groep mensen “onder” zich heeft. Toch heeft het vervullen van een voorbeeldfunctie niets te maken met de positie die iemand binnen een organisatie vervult. Jij kunt het ook:

Wat is een voorbeeldfunctie? En kan ik die ook vervullen?

Zonder dat je het doorhebt vervul jij een voorbeeldfunctie. Dat kan als teamlid, maar ook als partner of ouder zijnde. Een groep mensen kijkt – bewust of onbewust – naar jouw handelen en laat zich daardoor inspireren. Op basis van wat jij zegt en doet, tasten zij af wat “goed” en “slecht” is. 

Een voorbeeld

Een collega waarmee jij samenwerkt besluit om een tandje bij te schakelen. Zij ziet dat jij extra moeite hebt gedaan om de aanvraag rond te krijgen en neemt daarom meer hooi op haar vork. Jouw gedrag heeft haar aangespoord.

Of neem je leidinggevende. Ondanks dat hij “hoger op de ladder” staat, waardeert hij de diplomatieke wijze waarop jij feedback aan anderen geeft. Ook hij probeert daarom sinds kort minder fel zijn feedback te brengen.

Met andere woorden: je hebt wel degelijk invloed op de mensen om je heen. Daar hoef je dus geen bepaalde functie voor te vervullen. 

Een voorbeeldfunctie draait niet om wie je bent (je rol binnen het bedrijf), maar om wat je doet: vertoon je positief gedrag dat overeenkomt met de geldende regels, normen en waarden binnen het het team of het bedrijf? Je geeft het goede voorbeeld.

voorbeeldfunctie

Hoe geef je het goede voorbeeld dan?

Goed, wat is goed voorbeeld gedrag dan precies? Daar is niet zo een-twee-drie een antwoord op te geven. Wat namelijk voor de één inspirerend is, zijn voor de ander gedragingen, normen of waarden waar hij de wenkbrauwen bij fronst. Met andere woorden: het is nogal een cultuur-dingetje.

Zo kan binnen de ene organisatie ontzettend veel waarde worden gehecht aan heldere feedback, hoge productiviteit en een no-nonsense mentaliteit (Hi, Tijdwinst.com), maar zoekt een ander bedrijf juist naar een meer mensgerichte, holistische-aanpak.

De werkcultuur en de werkafspraken die daar heersen, zullen dan vanzelfsprekend anders zijn. Evenals de voorbeeldrol die mensen dus binnen zo’n team vervullen. Er is dus geen kant-en-klaar antwoord te geven op ‘wat is voorbeeld gedrag?’ Wel is er een overeenkomst te vinden:

Iemand die een voorbeeldfunctie vervult, laat zijn of haar gedragingen aansluiten bij de gewenste cultuur en toont daarmee respect voor de gemaakte afspraken. De persoon is bewust van zijn of haar gedrag en beseft hoe dit op anderen overkomt of hoe het hen beïnvloedt, zowel bewust als onbewust.

Wat die cultuur en afspraken inhouden kan dus voor iedere organisatie anders zijn. Een rolmodel of iemand met een voorbeeldfunctie is zich vooral bewust van de impact die zijn of haar handelingen op het team heeft.

Hij of zij is iemand die…

Anderen inspireert

Ook hierbij draait het niet om de functie. De kantinejuf kan net zo’n grote inspiratiebron binnen het bedrijf zijn als de directeur van de organisatie. Het gaat hier om positieve normen en waarden, de bereidheid om obstakels niet uit de weg te gaan en lastige zaken op te durven pakken. Een luisterend oor mag daar natuurlijk niet bij ontbreken.

Consequent is

Iemand die een voorbeeldrol vervult is daarnaast betrouwbaar; hij of zij komt de gemaakte afspraken binnen de cultuur na. Ook is zijn of haar gedrag voorspelbaar; nee, dat is niet negatief maar juist een pluspunt. Teamleden willen namelijk weten wat ze kunnen verwachten. De persoon vormt een stabiele basis en maakt keuzes op basis van informatie, niet op basis van de persoon.

Doet wat hij zegt

Talk the talk, walk the walk, een erg belangrijke volgens ons. Maak jij waar wat je zegt? Je kunt namelijk wel gouden bergen beloven, maar iemand die een voorbeeldfunctie vervult komt die afspraken ook na. Ongeacht hoe klein of groot ze zijn. Dat wil niet zeggen dat hij of zij nooit fouten maakt, die maakt iedereen. Het verschil is alleen dat een rolmodel zijn fouten ook durft toe te geven.

voorbeeldfunctie

Wat er dan gebeurt

Een teamlid dat bovenstaande zaken langdurig oppakt zal op den duur een zekere geloofwaardigheid opbouwen. Dat gaat zeker niet over één nacht ijs, maar vergt maanden, misschien zelfs jaren.

Er bestaat dan ook geen short cut. Pas wanneer je dag in, dag in vasthoudt aan de normen en waarden van het bedrijf, consequent bent en zelf uitvoert wat je van anderen verwacht zul je op een gegeven moment die voorbeeldfunctie vervullen.

En dat wil je:

  • Het vervullen van een voorbeeldfunctie of een rolmodel zijn binnen je team heeft namelijk positieve effecten op de samenwerking en de werksfeer.
  • Daarnaast zorgt het vaak voor een open feedbackcultuur. Men durft elkaar aan te spreken op positief en negatief gedrag omdat men niet onder wil doen voor het rolmodel.
  • Het houdt de normen en waarden van het team hoog en triggert intrinsieke motivatie.
  • Dat verhoogt op zijn beurt weer de medewerkersbetrokkenheid die men voelt en het werkplezier dat het team ervaart.
  • Al deze factoren zorgen er uiteindelijk ook voor dat jullie gewoon meer en beter werk krijgen verzet. Jullie zijn productiever.

Kortom: je wil een voorbeeldfunctie vervullen.

Weet hierbij wel: dat opbouwen duurt misschien een flinke tijd, maar kan in een oogwenk kapot gaan. Je hoeft maar net iets te vaak je (eigen) regels om te buigen of obstakels uit de weg te gaan en je bent je geloofwaardigheid kwijt.

Consequent zijn, dus.

voorbeeldfunctie

8 korte tips om een voorbeeldrol te ontwikkelen

Zoals je nu weet ontwikkel je die voorbeeldfunctie niet zomaar. Dat vergt tijd en toewijding. Wel zijn er een aantal dingen waar je op kunt letten, wil je jouw voortgang versnellen:

1. Ben je bewust van de bedrijfsmentaliteit en -regels

Zoals gezegd heerst er binnen iedere organisatie een ander idee van wat inspirerend of bewonderenswaardig is. Je bewust zijn van welke regels, normen en waarden dat binnen jouw bedrijf zijn, kan je helpen sneller in die voorbeeldfunctie te geraken.

Vaak heb je daar zelf wel een idee van. Is het toch nog een beetje vaag, knoop dan eens een gesprek met je teamleden of leidinggevende aan en bespreek waar binnen het bedrijf waarde aan wordt gehecht. Heersen er ongeschreven regels en gedragsnormen? Is een open feedbackcultuur bijvoorbeeld erg belangrijk? Of speelt het gunnen van een helpende hand een grote rol? Vraag het.

2. Voer uit wat je zelf van anderen verwacht

Je kunt moeilijk van een teamlid verwachten dat hij buiten zijn werktijden om direct op jouw telefoontjes reageert, wanneer je zelf ook niet altijd bereikbaar bent. En ben je bij kritiek snel op je teentjes getrapt, wees dan ook niet verrast wanneer een collega jouw terugkoppeling niet van harte opvat.

Wees daarom altijd realistisch in wat je van anderen verwacht. Lever geen kritiek indien je het zelf niet beter kunt doen en leg de morele lat niet te hoog wanneer je er zelf net onderdoor kan. Met andere woorden: doe elke dag je best om jezelf stukje bij beetje te verbeteren, in de hoop dat anderen volgen.

Talk the talk, walk the walk

3. Neem verantwoordelijkheid voor je acties

Iedereen maakt fouten. Indien je een voorbeeldfunctie vervult is het des te belangrijk dat je deze toegeeft, hoe lastig dat soms ook is. Kom daarom uit voor wat er mis is gegaan, denk na over hoe je het beter had kunnen doen en probeer het in de toekomst te voorkomen. Teamleden zullen zien dat je dit doet en je voorbeeld volgen.

4. Weet wat je zegt

‘Actions speak louder than words’, toch zul jij je bewust moeten zijn van wat er uit je mond komt. Zeker wanneer je een rolmodel wil zijn. Niet iedere collega kan namelijk tegen hetzelfde stootje. Houd daarom rekening met wat je tegen wie zegt en pas je communicatiewijze aan.

5. Sta open voor feedback en vraag door

Wuif het commentaar van een ander niet weg, maar zie het als een manier om te groeien. Durf door te vragen (‘wat heb ik fout gedaan?’, ‘wat kan ik beter doen?’, ‘hoe zie jij dat’?) en je zal merken dat het respect dat anderen voor je hebben toeneemt.

6. Durf kritiek én complimenten te geven

Hoe confronterend het ook is, krop je kritiek niet op, maar uit het op een constructieve manier. Jouw collega’s zullen je er juist om waarderen en jouw feedback zien als een leermoment. Dat geldt ook bij positieve terugkoppeling: laat jouw collega’s zien dat je hun harde werk en successen opmerkt.

7. Laat zien dat jij jezelf (en je tijd) respecteert

Telkens over je eigen grenzen heen laten gaan, toont aan dat je jouw tijd en concentratie onvoldoende respecteert. Laat daarom zien dat je ‘nee’ durft te zeggen tegen personen en klussen die voor jou geen prioriteit hebben. Durf teamleden hier ook op aan te spreken om zo een reactieve werkcultuur te voorkomen.

8. Laat zien dat je houdt van wat je doet

Positiviteit is aanstekelijk en een fantastische motivator. Laat je team dan ook zien dat je enthousiast bent over dat ene project, vertel wat je aan het onderzoeken bent of waar je nieuwsgierig naar bent.

Probeer eens op deze 8 punten te letten en je zal merken dat het respect dat mensen voor je hebben en jouw geloofwaardigheid toenemen. Meer lezen over dit onderwerp?

voorbeeldfunctie

Kortom

Zoals je nu weet heeft een voorbeeldfunctie niets te maken met jouw positie binnen het bedrijf, maar wel met het hebben van respect voor de heersende normen en waarden. Je kunt zo’n rol ook niet van de één op andere dag vervullen, wel kun je moeite doen in het tonen van respect naar anderen toe. Op den duur ontvang je dat terug en zul je zien dat anderen jou als rolmodel zijn gaan zien.

Succes!

Wie zijn wij? | Training time management

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog